لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۲۱:۰۳

اعتراض به ثبت چوگان به نام جمهوری آذربایجان


بازی چوگان در یک مینیاتور ایرانی
بازی چوگان در یک مینیاتور ایرانی
به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، انجمن علمی باستان شناسی ایران با ارسال نامه ای به سازمان یونسکو به نمایندگی از مردم ایران خواستار تعلیق پرونده ثبت چوگان شده است.

به گزارش این خبرگزاری قرار است روز ۲ دسامبر در کمیته بین دولتی یونسکو که در باکو برگزار می شود، روند رأی گیری به این پرونده انجام شود. جمهوری آذربایجان از یونسکو خواسته است بازی چوگان به عنوان میراث ناملموس و نیازمند به مراقبت این جمهوری ثبت شود. نام این بازی را جمهوری آذربایجان در مستنداتی که به یونسکو ارائه داده، بازی آذری کاراباخ (قره باغ) معرفی کرده است.

باستان شناسان ایرانی در نامه ای که به ایرینا بوکووا، دبیرکل یونسکو نوشته اند، می گویند حتی در کلیپی که برای اثبات آذری بودن چوگان توسط جمهوری آذربایجان به یونسکو ارائه شده، مستندات، همه از شعر و نقاشی ومینیاتورهای ایرانی اخذ شده است. بی آن که هیچ نامی از ایران و تاریخچه بسیار کهن این ورزش باستانی در ایران و برخی از کشورهای هم جوار که چوگان در آنها معمول بوده ذکر شود.

انجمن علمی باستانشناسی ایران با تاکید بر احترام ویژه مردم ایران به فرهنگ و تاریخ جمهوری آذربایجان که به نوشته این نامه «پیشینه تاریخی مشترک با ایران » دارد، به نمایندگی از مردم ایران اعتراض شدیدی خود را از کاندیدا شدن بازی چوگان به عنوان میراث ناملموس جمهوری آذربایجان اعلام کرده و رنجیدگی خود را به خاطر نادیده گرفتن حقوق دیگر کشورهای مشترک در این پرونده ابراز داشته است.

این انجمن از دبیرکل یونسکو خواسته است که برای داشتن فرصت کافی برای رسیدگی دوباره به این پرونده و تکمیل آن با در نظر گرفتن دیگر ملت های سهیم در این پرونده، رای گیری در این مورد را به تعویق بیندازد.

انجمن علمی باستان شناسان در این نامه نوشته است: میراث فرهنگی مشترک بین ملل باید «برای هر چه نزدیک تر شدن جوامع انسانی به یکدیگر تعیین شود، نه آن که دستاویزی برای برتری طلبی یک کشور بر دیگر کشورها باشد».

فدراسیون چوگان ایران
دبیر فدراسیون چوگان ایران در گفت و گویی با خبرگزاری ایرنا در مهرماه گذشته درباره ثبت چوگان به نام میراث فرهنگی جمهوری آذربایجان، گفت از آنجا که افکار عمومی انتظار داشت این فدراسیون اقدام هایی در این زمینه انجام دهد: «در سال ۱۳۸۹ فدراسیون چوگان طی درخواستی از حمید بقایی معاون رییس جمهوری و رییس سازمان میرات فرهنگی و گردشگری وقت خواهان جمع آوری مدارک و فراهم شدن اسناد جهت ثبت جهانی این رشته شد که متاسفانه با وجود پیگیری های زیاد پاسخی به این خواسته داده نشد ».

به گفته حجت الله دهخدا:«وقتی این تلاش از سوی سازمان میرات فرهنگی و گردشگری بی پاسخ ماند ما سعی کردیم با استفاده از رسانه ها حساسیتی در جامعه در جهت حمایت از این رشته ورزشی و ملی فراهم کنیم که مورد اعتراض علی سعیدلو رییس وقت سازمان تربیت بدنی قرار گرفت». دبیر فدراسیون چوگان می گوید تلاش های فدراسیون سرانجام رئیس سازمان تربیت بدنی را به اهمیت امر واقف کرد و در نامه ای به بقایی خواستار گردآوری مدارک لازم برای ثبت جهانی چوگان شد.اما این نامه نیز بی پاسخ ماند.

به گفته دهخدا در همان زمان کشور قطر هم تلاش می کرد که این اثر را به نام خود ثبت جهانی کند، اما پرداختن رسانه ها به این موضوع توانست تلاش قطر را بی نتیجه بگذارد.

در این میان دولت جمهوری آذربایجان روندی را برای ثبت چوگان به نام خود آغاز کرد که به گفته دبیر فدراسیون چوگان اگر ایران در این زمینه اقدام اساسی نکند بار دیگر شاهد ثبت میراثی از ایران به نام کشوری دیگر خواهیم بود. به گفته او آذربایجان دو ماه دیگر میزبان اجلاس جهانی یونسکو است و با اقدامی حساب شده قصد دارد هم زمان یک مسابقه جهانی چوگان نیز برگزار کند که می تواند رای دولت ها را به سود ثبت آن به نام جمهوری اذربایجان گرد آورد.

این اولین بار نیست که جمهوری اذربایجان میراث های ایرانی یا مشترک مربوط به فرهنگ ایرانی را به نام آذربایجان به ثبت جهانی در یونسکو می رساند. موسیقی عاشیق ها و ساز «تار» دو نمونه از آن هستند که به نام جمهوری اذربایجان به ثبت رسیده اند.. این کشور همچنین تلاش های گسترده ای برای آذری دانستن ملیت نظامی، شاعر بزرگ ایرانی انجام داده است.چنان که ضمن تخریب کاشی های آرامگاه نظامی مجسمه ای از حکیم نظامی در شهر رم، در ایتالیا نصب کرد که بر آن، شاعر بزرگ ایران به عنوان «شاعر آذربایجانی» معرفی شده است. اگر چه مسئولان دولتی وقت، از محمد حسینی وزیر ارشاد دولت دهم تا حمید بقایی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی حساسیتی به این اقدام ها نشان ندادند، اما دست اندرکاران و نهادهای مردمی به هر نحو ممکن اعتراض خود را نشان دادند.

بنیاد فردوسی
بنیاد فردوسی در اردیبهشت ماه امسال با انتشار بیانیه ای به این اقدام آذربایجان اعتراض کرد و نوشت: «چندی است کشور آذربایجان در صدد تصاحب میراث معنوی و تاریخی ایران است؛ اگر چه کشور آذربایجان کنونی بخشی از ایران فرهنگی شمرده می‌شود و در حدود یک ‌صد سال پیش جزو جغرافیای سیاسی ایران بزرگ هم به شمار می‌رفته‌ است اما اکنون برای فرهنگ‌سازی این کشور نوآیین، تلاش دارد تا میراث های گران‌سنگ ایرانیان را به نام خود در دنیا جای بیندازد»

این بیانیه ادامه می دهد:«کشور آذربایجان در پی ثبت «ساز تار» در سازمان جهانی یونسکو به نام خود در صدد است تا حکیم نظامی گنجوی را نیز که اصلیتی ایرانی دارد و همه آثارش به زبان فارسی بوده و افتخارش سرایش داستان‌های تاریخی ایرانی است، به نام خود در مجامع علمی فرهنگی معرفی نماید.»

بی اعتنایی و غفلت مسئولان جمهوری اسلامی از میراث تاریخی و فرهنگی ایران، همراه با ایدئولوژی اسلامی آن که برای هنرهایی چون موسیقی و مجسمه سازی و نقاشی اعتباری قائل نیست، بویژه در چند سال گذشته، سبب شده است که جمهوری آذربایجان در مصادره و تغییر ملیت بزرگان ادب و فرهنگ ایران تنها نباشد. چنان که حکومت ترکیه با برگزاری مراسم با شکوه در تجلیل جلال الدین رومی او را اهل ترکیه معرفی می کند و برخی افغان ها نیز مدت هاست زمزمه افغان بودن فردوسی را آغاز کرده اند.
XS
SM
MD
LG