ایران یکی اززلزله خیز ترین کشورها جهان محسوب میشود زيرا ۹۰ درصد خاک ايران بر روی نوار زلزله واقع است.
اولین زلزله ثبت شده در ایران، مربوط به سال ۱۸۵۶ میلادی در شهر دامغان بود که منجر به کشته شدن بیست هزار نفر شد. از آخرین زلزله های مهیب ثبت شده نیز میتوان به زلزله رود بار و منجیل با بیش از پنجاه هزار کشته در سال ۱۹۹۰ میلادی و زلزله بم با چهل هزار کشته در سال ۲۰۰۳ میلادی اشاره کرد.
مسئولین مربوطه آمار مرگ و میر ناشی از زلزله را ایران، ۱۰ درصد از کل مرگ های ثبت شده اعلام کرده اند که در قیاس با دیگر کشور ها درصد بزرگی محسوب میشود.
میزان بالای مرگ و میر را در زمان بروز زلزله، عموماَ ناشی از آوار های ساختمانی دانسته اند و متخصصین این حوزه نیز دلایل متعددی را برای عدم مقاومات ساختمان ها در مقابل این بلای طبیعی ذکر می کنند.
نهاد های دولتی ونیز موسسه استاندارد ایران، در سالهای اخیر تلاش مضاعفی را برای استاندارد سازی مصالح و مولفه های ساختمان سازی انجام داده اند. اما با این وجود کهولت بسیاری از ساختمانها و بافت های شهری مشکل دیگری است که حل آن بسیار دشوار به نظر میرسد.
کارشناسان از جمله آسیب های ناشی از زلزله در ايران را ریزش ساختمان های مسکونی، تجاری، اداری، قطع و خرابی لوله های آب و گاز، قطع شبکه برق، خرابی و مسدود شدن راهها و پله ساختمان های قدیمی ذکر میکنند.
در این میان کلانشهر تهران یکی از شهرهايی است که به دليل بافت های متعدد فرسوده، سالهاست که با زمزمه زلزله ای ویرانگر روزها را سپری میکند.
بر اساس تحلیل های آماری از زلزله های ثبت شده در ناحیه ری و تهران، با احتمال بیش از ۷۰ درصد به طور متوسط هر ۱۵۸ سال این منطقه با زلزله ای ویرانگر مواجه بوده است. و این درحالی است که از آخرین زلزله روی داده در تهران در حدود ۱۷۲ سال میگذرد.
شهر تهران بر روی ۱۵ گسل قراردارد که از اين ميان سه گسل، هریک به تنهایی پتانسیل ایجاد زلزله ای بیش از ۷ ریشتر را دارد. این گسل ها عموماَ در مناطقی همچون فشم، نیاوران، محمودیه، شیان و کوثر، گسل شمال و جنوب ری، کهریزک، گرمسار، پیشوا، نارمک، شادآباد، داوودیه، عباس آباد، باغ فیض و غیره قرار گرفته است.
از دیگر عوامل ویرانی در زلزله احتمالی کلان شهر تهران، خاک آبرفتی و ماسه ای آن است که به دلیل علت عدم وجود کانال های فاضلاب و بالا آمدن سطح تراز آب است. این مشکل در نواحی مانند میدان ونک، گاندی، خیابان مطهری و عباس آباد که پس از تسطیح تپه ها بوجود آمده اند جدی قلمداد شده است.
در سالهای اخیر مسئولین حکومتی تلاش فراوانی را برای آموزش و آماده سازی شهروندان و همچنین کاستن از جمعیت این شهر داشته اند. اما به دليل گستردگی دامنه این فاجعه در صورت بروز آن، توجه بیش از پیش شهروندان نسبت فراگیری آموزش های لازم و آمادگی مواجهه با بحران، امری ضروری به نظر میرسد.