روز جمعه گذشته سومین و آخرین مناظره تلویزیونی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شد. الکس وطن خواه، کارشناس امور خاورمیانه در وبسایت شبکه خبری سی ان ان می نویسد مسئله سیاست خارجی ایران برخلاف دو مناظره پیشتر، محور اصلی این مناظره بود که آن را به یکی از حادترین برخوردهای سیاسی که تاکنون از تلویزیون دولتی ایران پخش شده ، تبدیل کرد.
مبادلات لفظی چنان تند بود که پس از برنامه، نامزدها به افشای اسرار امنیتی متهم شدند. حتی برخی از خبرگزاری های راست گرا به همین دلیل، از احتمال رد صلاحیت حسن روحانی خبر دادند که از نامزدهای نزدیک به اصلاح طلبان است. خبری که از سوی سخنگوی شورای نگهبان رد شد.
آقای وطن خواه می نویسد: منتقدان رژیم جمهوری اسلامی، این مناظرات را نمایشی و مردود می دانند. هر هشت کاندیدا (که اکنون با کناره گیری دو تن از آنان به شش نفر تقلیل یافته اند) از صافی احراز صلاحیت شورای نگهبان گذشته اند و نمی توان آن ها را قادر به ایجاد کمترین تغییر در مسیر سیاست خارجی ایران قلمداد کرد. از دید این منتقدان، انتخابات ۲۴ خرداد تنها نمایشی ظاهر فریب است که توسط آیت الله خامنه ای، رهبر غیر انتخابی ایران کارگردانی می شود. رهبری که جهان بینی غرب ستیز و اسلام گرایی سختگیرانه اش از زمانی که به قدرت رسیده به حکومت و جامعه ایران شکل داده است.
دور اندیشی این منتقدان کاملا موجه است. انتخابات خرداد ۱۳۹۲ بی تردید به دقت هماهنگ شده است. حدود ۶۷۸ نفر از کل کسانی که برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده بودند، رد صلاحیت شدند. با این همه تردید نیست که هشت مردی که توسط شورای نگهبان احراز صلاحیت شدند در مورد مشی سیاست خارجی نظام و بهترین راهی که برای سیاست خارجی یکی از پهناورترین کشورهای خاورمیانه با جمعیت ۷۶ میلیون نفری آن باید اتخاذ کرد، توافق ندارند.
در سومین مناظره، هشت کاندیدا به سوابق و سیاست های یک دیگر به هنگام مسئولیت حمله کردند. مبادلات لفظی تلخ و تند میان خود تندروها دیگر خط فاصل نامزدهای اصلاح طلب و تندرو را از میان برداشته بود.
به نوشته وطن خواه،یکی از داغ ترین برخورد های لفظی بین علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه ایران از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶ ، و سعید جلیلی که گفته می شود کاندیدای مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی است، صورت گرفت. سعید جلیلی از سال ۱۳۸۵ ریاست هیئت مذاکره کنندگان مسئله هسته ای ایران را با گروه ۵+۱ برعهده داشته است.
به نوشته الکس وطن خواه، ولایتی روش دیپلماسی جلیلی را مورد سوال قرار داد و او و تیمش را متهم کرد که به هنگام مذاکره با قدرت های جهان در باره برنامه اتمی ایران سرسختی بی هوده و هدف از خود نشان داده است. او با تندی خطاب به جلیلی گفت :«مذاکره به معنی بده و بستان است نه سخنرانی و خواندن بیانیه».
به نظر آقای وطن خواه سخنان ولایتی از آن جهت اهمیت داشت که در طی سال های گذشته، جلیلی همواره به عنوان کسی که سیاست ها و دیدگاه های رهبر را منعکس می کرد، شناخته شده است. با آن که همه نامزدها موافق بودند که ایران باید در مذاکرات وضعیت اتمی خود را تعدیل کند اما هیچ یک منطقی در اولویت دادن به برنامه اتمی ایران نمی دیدند. این امر می تواند خود نوعی تابوشکنی باشد زیرا علی خامنه ای همواره روشن کرده است که اجازه نخواهد داد برنامه اتمی ایران متوقف شود.
تابوی دیگری که تقریبا شکسته شد، به نوشته الکس وطن خواه، زمانی بود که محسن رضایی فرمانده سال ها پیش سپاه پاسداران، جلیلی را متهم کرد که در مذاکرات بغداد در مه ۲۰۱۲ فرصت مهمی را برای رسیدن به توافق با آمریکا از دست داده است.
رضایی، که زمانی که جلیلی دوران نوجوانی خود را در فضای پر تب و تاب و ضد آمریکایی اوایل سال های شصت می گذراند سپاه هولناک پاسداران را فرماندهی می کرد، اکنون نه فقط از ملاقات با آمریکایی ها بلکه از توافق با آنها سخن می گفت. رضایی تنها نامزدی ست که به درخواست آرژانتین برای نقش احتمالی اش در حمله تروریستی به مرکز فرهنگی یهودیان در بوئنوس آیرس از پلیس بین الملل اخطار قرمز گرفته است.
و اکنون حتی رضایی نیز در مخالفت با سیاست انزواجویانه ایران سخن می گفت.
با آن که نقاط مورد توافق میان کاندیدا ها کم و دور بود اما هر هشت نفر بر سر یک نکته توافق داشتند. که دوران هشت ساله ریاست جمهوری احمدی نژاد برای ایران فاجعه آمیز بوده است. آنان احمدی نژاد را به خاطر سیاست های ماجراجویانه غیر لازم، عدم کارآیی و هزینه دار کردن سیاست خارجی ایران مورد سرزنش قرار می دادند.
هرهشت کاندیدا مدعی شدند که گزافه گویی های شعاری احمدی نژاد در خارج از ایران نتوانست بر توخالی بودن اقدام های او سرپوش بگذارد. حمله به احمدی نژاد آن قدر شدید و زیاد بود که رئیس جمهور فعلی از تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی خواست زمانی برای دفاع از خود در اختیارش قرار دهد. روز شنبه احمدی نژاد حتی پیش تر رفت و گفت «برنامه هسته ای به من ربطی ندارد» و «مسئولش کس دیگری ست».
این نوعی سلب مسئولیت از خود بود و آن «کس دیگر» نیز اشاره واضحی به علی خامنه ای. هیچ سیاستمدار ایرانی نمی تواند در برابر ایرانیان بایستد و از تحریم های دردناک ناشی از موضع جمهوری اسلامی در قبال برنامه هسته اش دفاع کند.
در سخنان احمدی نژاد نکته مهمی وجود دارد. او نمی تواند همه ابراز نظرهای شرم آورش – مانند نفی هولوکاست و خس و خاشاک خواندن معترضان جنبش سبز - را به گردن خامنه ای بیندازد. اما واقعیت این است که او هرگز نمی توانست یک تنه سیاست هسته ای ایران را هدایت کند. چنین قدرتی در اختیار رئیس جمهوری ایران قرار ندارد.
پیام اصلی این مناظره آنست که پای سیاست خارجی ایران لنگ است و این دفتر باید از نو ورق بخورد. با آن که در سخنان نامزدها تفاوت های اندکی وجود داشت اما همه متفق القول بودند که نباید ایران به کره شمالی دوم شود.
ولایتی گفت: «خوب است که ما دوستانی در آفریقا و امریکای لاتین داشته باشیم اما این کافی نیست». در این مناظره بارها و بارها بر نیاز به بازنگری و بازسازی روابط با آمریکا و اروپا تاکید شد و گه گاه منجر به آن شد که کاندیداها در نشان دادن این که کدام و با چه برنامه ای بهتر می توان بر بحران روابط با غرب فائق آمد، به رقابت پرداختند.
به نوشته این کارشناس امور خاورمیانه در سی ان ان، با آن که توافقی گسترده میان مناظره کنندگان بر سر لزوم هموار کردن راه توافق با غرب وجود داشت، اما هیچ یک از آنان نخواست به طور مستقیم دست بر سر موضوع اصلی بگذارد. یعنی بر نقش آیت الله خامنه ای در شکل دادن به سیاست خارجی ایران اشاره کند. نامزدها تنها به صورت میزگرد وار به آن پرداختند و با آن که همه آنان قبول داشتند که خامنه ای در هر تصمیم گیری استراتژیک صدای اصلی را دارد، هیچکس جرات نکرد آشکارا استدلال های رهبر ۷۳ ساله را مورد سوال قرار دهد.
الکس وطن خواه در پایان می نویسد: اما اگر خامنه ای این مناظره سوم را دیده باشد، که مسلما دیده است، بی تردید پیام اصلی آن را گرفته است. بانگ درخواست باز نگری و باز سازی سیاست خارجی ایران حتی از حلقوم نامزدهایی که با دقت بسیار تایید صلاحیت شده اند نمی توانست از این بلند تر و رساتر باشد.
مبادلات لفظی چنان تند بود که پس از برنامه، نامزدها به افشای اسرار امنیتی متهم شدند. حتی برخی از خبرگزاری های راست گرا به همین دلیل، از احتمال رد صلاحیت حسن روحانی خبر دادند که از نامزدهای نزدیک به اصلاح طلبان است. خبری که از سوی سخنگوی شورای نگهبان رد شد.
آقای وطن خواه می نویسد: منتقدان رژیم جمهوری اسلامی، این مناظرات را نمایشی و مردود می دانند. هر هشت کاندیدا (که اکنون با کناره گیری دو تن از آنان به شش نفر تقلیل یافته اند) از صافی احراز صلاحیت شورای نگهبان گذشته اند و نمی توان آن ها را قادر به ایجاد کمترین تغییر در مسیر سیاست خارجی ایران قلمداد کرد. از دید این منتقدان، انتخابات ۲۴ خرداد تنها نمایشی ظاهر فریب است که توسط آیت الله خامنه ای، رهبر غیر انتخابی ایران کارگردانی می شود. رهبری که جهان بینی غرب ستیز و اسلام گرایی سختگیرانه اش از زمانی که به قدرت رسیده به حکومت و جامعه ایران شکل داده است.
دور اندیشی این منتقدان کاملا موجه است. انتخابات خرداد ۱۳۹۲ بی تردید به دقت هماهنگ شده است. حدود ۶۷۸ نفر از کل کسانی که برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده بودند، رد صلاحیت شدند. با این همه تردید نیست که هشت مردی که توسط شورای نگهبان احراز صلاحیت شدند در مورد مشی سیاست خارجی نظام و بهترین راهی که برای سیاست خارجی یکی از پهناورترین کشورهای خاورمیانه با جمعیت ۷۶ میلیون نفری آن باید اتخاذ کرد، توافق ندارند.
در سومین مناظره، هشت کاندیدا به سوابق و سیاست های یک دیگر به هنگام مسئولیت حمله کردند. مبادلات لفظی تلخ و تند میان خود تندروها دیگر خط فاصل نامزدهای اصلاح طلب و تندرو را از میان برداشته بود.
به نوشته وطن خواه،یکی از داغ ترین برخورد های لفظی بین علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه ایران از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶ ، و سعید جلیلی که گفته می شود کاندیدای مورد نظر رهبر جمهوری اسلامی است، صورت گرفت. سعید جلیلی از سال ۱۳۸۵ ریاست هیئت مذاکره کنندگان مسئله هسته ای ایران را با گروه ۵+۱ برعهده داشته است.
به نوشته الکس وطن خواه، ولایتی روش دیپلماسی جلیلی را مورد سوال قرار داد و او و تیمش را متهم کرد که به هنگام مذاکره با قدرت های جهان در باره برنامه اتمی ایران سرسختی بی هوده و هدف از خود نشان داده است. او با تندی خطاب به جلیلی گفت :«مذاکره به معنی بده و بستان است نه سخنرانی و خواندن بیانیه».
به نظر آقای وطن خواه سخنان ولایتی از آن جهت اهمیت داشت که در طی سال های گذشته، جلیلی همواره به عنوان کسی که سیاست ها و دیدگاه های رهبر را منعکس می کرد، شناخته شده است. با آن که همه نامزدها موافق بودند که ایران باید در مذاکرات وضعیت اتمی خود را تعدیل کند اما هیچ یک منطقی در اولویت دادن به برنامه اتمی ایران نمی دیدند. این امر می تواند خود نوعی تابوشکنی باشد زیرا علی خامنه ای همواره روشن کرده است که اجازه نخواهد داد برنامه اتمی ایران متوقف شود.
تابوی دیگری که تقریبا شکسته شد، به نوشته الکس وطن خواه، زمانی بود که محسن رضایی فرمانده سال ها پیش سپاه پاسداران، جلیلی را متهم کرد که در مذاکرات بغداد در مه ۲۰۱۲ فرصت مهمی را برای رسیدن به توافق با آمریکا از دست داده است.
رضایی، که زمانی که جلیلی دوران نوجوانی خود را در فضای پر تب و تاب و ضد آمریکایی اوایل سال های شصت می گذراند سپاه هولناک پاسداران را فرماندهی می کرد، اکنون نه فقط از ملاقات با آمریکایی ها بلکه از توافق با آنها سخن می گفت. رضایی تنها نامزدی ست که به درخواست آرژانتین برای نقش احتمالی اش در حمله تروریستی به مرکز فرهنگی یهودیان در بوئنوس آیرس از پلیس بین الملل اخطار قرمز گرفته است.
و اکنون حتی رضایی نیز در مخالفت با سیاست انزواجویانه ایران سخن می گفت.
با آن که نقاط مورد توافق میان کاندیدا ها کم و دور بود اما هر هشت نفر بر سر یک نکته توافق داشتند. که دوران هشت ساله ریاست جمهوری احمدی نژاد برای ایران فاجعه آمیز بوده است. آنان احمدی نژاد را به خاطر سیاست های ماجراجویانه غیر لازم، عدم کارآیی و هزینه دار کردن سیاست خارجی ایران مورد سرزنش قرار می دادند.
هرهشت کاندیدا مدعی شدند که گزافه گویی های شعاری احمدی نژاد در خارج از ایران نتوانست بر توخالی بودن اقدام های او سرپوش بگذارد. حمله به احمدی نژاد آن قدر شدید و زیاد بود که رئیس جمهور فعلی از تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی خواست زمانی برای دفاع از خود در اختیارش قرار دهد. روز شنبه احمدی نژاد حتی پیش تر رفت و گفت «برنامه هسته ای به من ربطی ندارد» و «مسئولش کس دیگری ست».
این نوعی سلب مسئولیت از خود بود و آن «کس دیگر» نیز اشاره واضحی به علی خامنه ای. هیچ سیاستمدار ایرانی نمی تواند در برابر ایرانیان بایستد و از تحریم های دردناک ناشی از موضع جمهوری اسلامی در قبال برنامه هسته اش دفاع کند.
در سخنان احمدی نژاد نکته مهمی وجود دارد. او نمی تواند همه ابراز نظرهای شرم آورش – مانند نفی هولوکاست و خس و خاشاک خواندن معترضان جنبش سبز - را به گردن خامنه ای بیندازد. اما واقعیت این است که او هرگز نمی توانست یک تنه سیاست هسته ای ایران را هدایت کند. چنین قدرتی در اختیار رئیس جمهوری ایران قرار ندارد.
پیام اصلی این مناظره آنست که پای سیاست خارجی ایران لنگ است و این دفتر باید از نو ورق بخورد. با آن که در سخنان نامزدها تفاوت های اندکی وجود داشت اما همه متفق القول بودند که نباید ایران به کره شمالی دوم شود.
ولایتی گفت: «خوب است که ما دوستانی در آفریقا و امریکای لاتین داشته باشیم اما این کافی نیست». در این مناظره بارها و بارها بر نیاز به بازنگری و بازسازی روابط با آمریکا و اروپا تاکید شد و گه گاه منجر به آن شد که کاندیداها در نشان دادن این که کدام و با چه برنامه ای بهتر می توان بر بحران روابط با غرب فائق آمد، به رقابت پرداختند.
به نوشته این کارشناس امور خاورمیانه در سی ان ان، با آن که توافقی گسترده میان مناظره کنندگان بر سر لزوم هموار کردن راه توافق با غرب وجود داشت، اما هیچ یک از آنان نخواست به طور مستقیم دست بر سر موضوع اصلی بگذارد. یعنی بر نقش آیت الله خامنه ای در شکل دادن به سیاست خارجی ایران اشاره کند. نامزدها تنها به صورت میزگرد وار به آن پرداختند و با آن که همه آنان قبول داشتند که خامنه ای در هر تصمیم گیری استراتژیک صدای اصلی را دارد، هیچکس جرات نکرد آشکارا استدلال های رهبر ۷۳ ساله را مورد سوال قرار دهد.
الکس وطن خواه در پایان می نویسد: اما اگر خامنه ای این مناظره سوم را دیده باشد، که مسلما دیده است، بی تردید پیام اصلی آن را گرفته است. بانگ درخواست باز نگری و باز سازی سیاست خارجی ایران حتی از حلقوم نامزدهایی که با دقت بسیار تایید صلاحیت شده اند نمی توانست از این بلند تر و رساتر باشد.
