لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۱۵:۲۱

جاده ناهموار مهاجرت بین المللی


سازمان ملل متحد و کشورهای سراسر جهان سه شنبه (١٨ دسامبر) روز بین المللی مهاجرت را با برگزاری مراسم ویژه گرامی داشتند.

انسان ها همواره برای دستیابی به یک زندگی بهتر کوچ کرده اند. امروز، براساس ارزیابی ها بیش از ٢٠٠ میلیون نفر در سراسر جهان به امید رسیدن به آینده ای که در وطن مادری شان ندارد، در سرزمین های خارجی کار و زندگی می کنند.

اما هنوز به دلیل تصورات و فرضیات غلطی که در مورد مهاجران وجود دارد، موانع اجتماعی پیش روی مهاجران قرار دارد که از جریان آزاد مهاجرت بین المللی پیش گیری می کند. دیدگاه های قدیمی و متعصبانه ای وجود دارند که مهاجران را باری روی دوش کشور میزبان و حتی برای جوامع آن ها خطرناک می دانند.

در صورتی که شواهد بسیار قوی وجود دارند که از کمک و خدمات گسترده مهاجران، نه فقط به کشورهای میزبان بلکه به کشورهای مادری شان نیز حکایت می کنند.

بان 'ی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد سال گذشته همزمان با گرامیداشت «روز بین المللی مهاجرت» گفت «مهاجرت می تواند برای افراد، کشورهای میزبان، کشورهای مقصد و حتی کشورهایی که محل گذار این افراد هستند، مثبت باشد».

آقای بان خاطرنشان کرد «مهاجران در کشورهایی که اقتصادهای پیشرفته و نوظهور دارند، می توانند نقش کلیدی در کشاورزی، گردشگری و امور داخلی داشته باشند. مهاجران اغلب از جوان ترین و مسن ترین اعضای این جوامع مراقبت و پرستاری می کنند».

کاتلین نولند، یکی از بنیانگذران «موسسه سیاستگذاری مهاجرت» در واشنگتن می گوید سیاستگذاران در سطح کلان، ایده مهاجرت اقتصادی قانونی را به عنوان یک ابراز ارزشمند برای روند توسعه در نظر می گیرند.

او افزود: «مسئله اقتصاد در عصر جهانی شدن موضوعی شبیه تجارت و سرمایه گذاری محسوب می شود. چالش ما این است که بتوانیم پدیده مهاجرت را به یک راهکار موثر برای کشورهای در حال توسعه و کشورهای توسعه یافته بدل کنیم».

توانمند کردن افراد

داولین رانویگ آگونیاس نیز با «موسسه سیاست مهاجرت» در نیولند کار می کند. آگونیاس نیز تجربه دشوار مهاجرت را پشت سر گذاشته است. او در فیلیپین بزرگ شده است و خانواده او نیز با تصمیم مشکل کوچ روبرو بودند، شرایطی که هر خانواده مهاجری با آن روبرو است. او می گوید «مادرم به من که دختر بچه کوچکی بودم گفت چون پدرم آنقدر بیمار است که نمی تواند کار کند، بنابراین او باید کار پردرآمدتری پیدا کند».

آگونیاس می گوید با وجودی که مادرش پرستار و شاغل بود اما «می خواست که همه اعضای خانواده به ایسلند کوچ کنند تا او بتواند به اندازه رئیس جمهوری فیلیپین درآمد داشته باشد».

آگونیاس می گوید کوچ تنها شیوه کسب درآمد و ادامه زندگی بود و با وجودی که در مورد ایده مهاجرت با اعضای خانواده صحبت شد اما این تصمیم بدون نظرخواهی همه گرفته شده بود.

تصور ترک وطن هیچگاه اولین گزینه نیست. همیشه آخرین راهکار است. با این وجود، مهاجرت سبب شد آگونیاس با فرصت های غیرقابل انتظاری روبرو شد. او می گوید «سال ها بعد و زمانی که آنقدر بزرگ شده بودم که شاغل بشوم، خودم هم به ایسلند رفتم و کارگر کارخانه شدم. با پولی که به دست آورم توانستم به فیلیپین برگردم و در دانشکده ثبت نام کردم». او توانست از دانشگاه فیلیپین فارغ التحصیل شود و بنابراین پس از آن قادر بود در مقطع فوق لیسانس در رشته توسعه بین المللی در دانشگاه جرج تاون واشنگتن دی سی تحصیل کند. او هم اکنون تحلیلگر امور مهاجرت است که به طور خاص در مورد پدیده مهاجرت در آسیا و آفریقا تحقیق می کند.

داستان زندگی آگونیاس روایت زندگی بسیاری از مردم مقیم ایالات متحده است. آمریکا کشور مهاجران است و ایده «سرزمین فرصت» مفهومی است که در ذهن مردم این کشور حک شده است. ایالات متحده نمونه بسیار خوبی برای مهاجران است تا فرصت های پیش روی خود پس از کوچ به یک سرزمین جدید را محک بزنند.

سازمان «مشارکت برای اقتصاد نوین آمریکا» در گزارش سال٢٠١١ خود در مورد روحیه کارآفرینی مهاجرانی که به ایالات متحده کوچ کرده اند، دریافت بیش از ٤٠ درصد از شرکت های بزرگ و موفق ایالات متحده توسط مهاجران و فرزندان آن ها تاسیس شده اند. این فهرست شامل شرکت های معتبر و سرشناسی همچون «Apple»، «Google»، «AT&T»، «eBay»، «General Electric»، «IBM»، «McDonalds» و تعداد بسیار زیادی از شرکت های دیگر است.

موفقیت مهمترین و بزرگترین صنایع آمریکا مدیون فعالیت و خدمات مهاجران این کشور است. تحلیل جدید داده های «سیلیکون ولی» در ایالت کالیفرنیا حاکی از آن است که نیمی از نیروی کار بخش فن آوری پیشرفته در این منطقه مهاجران آسیایی تبار هستند.

پیشرفت یکی از مهمترین انگیزه های مشترک مردم سراسر جهان است، این انگیزه و در نتیجه کوچ به کشورهای خارجی برای نهادن بنیاد یک زندگی بهتر، جهانی را پدید آورده است که فرهنگ ها، اقوام، مذاهب و زبان های مختلف چهره آن را شکل داده اند.

سوء استفاده و بدرفتاری با مهاجران

مهاجران در کشورهای جدید با چالش های بسیار جدی و دشواری روبرو هستند. نژادپرستی، بیگانه هراسی و تبعیض یکی از مهمترین و جدی ترین مشکلات این مهاجران است. هر روز در هر نقطه از جهان نمونه های بارزی از تبعیض، بدرفتاری و سوء استفاده از مهاجران مشاهده می شوند.

ایالات متحده

ایالات متحده، کشوری که به اصطلاح «سرزمین فرصت» نامیده می شود، تاریخچه تعصب علیه مهاجرانی از قومیت ها و تبارهای خاصی را دارد:

در طی سال های ١٨٠٠ و اوایل قرن بیستم، هم مهاجران یهودی و هم مهاجران ایتالیایی با تعصب و تبعیض شدید و در بسیاری از موارد با خشونت روبرو بودند.

«قانون حذف چینی تباران» در سال ١٨٨٢ تصویب شد و بر اساس آن ورود کارگران چینی تبار به ایالات متحده ممنوع بود. این قانون تا سال ١٩٤٣ هنوز لغو نشده بود.

از ١١ سپتامبر سال ٢٠٠١ تاکنون، مقامات کشور به طور مخفیانه توجه ویژه ای به فعالیت های عرب تباران مقیم کشور نشان می دهند و فقط علت آن این است که عرب تباران پیشینه قومی مشابه هواپیماربایان روز ١١ سپتامبر داشتند.

در کارزار انتخابات ریاست جمهوری اخیر، عبارت «محافظت از مرزهایمان» نه تنها اشاره ای به ممنوع کردن ورود تروریست ها و بلکه معنای ضمنی دیگر آن ممانعت از ورود مهاجران از مسیر مرز مکزیک بود. حتی گفتگویی در مورد ساخت دیوار عظیمی مطرح شد که لاتین تباران نتوانند از مرز مکزیک وارد کشور شوند. هیچ کس در مورد ساختن دیوار مشابهی در راستای مرزهای کانادا ایده مشابهی را مطرح نکرده بود.

کشورهای عرب منطقه خلیج فارس

بنا به گزارش «سازمان دیده بان حقوق بشر»، مهاجران با محدودیت حرکت و پویایی، مسکن عمومی، محرومیت از غذا، کار شاق و اجباری و نیز سوء استفاده جنسی، روانی و جسمی روبرو هستند. نپال امسال به خاطر نگرانی های فزاینده در مورد سوء استفاده و آزار و اذیت مهاجران، زنان نپالی زیر ٣٠ سال را از کار در کشورهای منطقه خلیج فارس منع کرد.

آفریقا

یک مهاجر اهل نیجر اخیراً به روزنامه نیویورک تایمز گفت مردم مراکش تصور می کنند «می توانند هر کاری که دوست داشته باشند با ما بکنند. پلیس کارت های شناسایی ما را پاره و ما را دستگیر می کند. مردم وقتی ما را می بینند، بینی هایشان را می گیرند». یورش پلیس و اخراج اجباری مهاجران از مراکش رو به فزونی گذاشته است و مهاجران الجزایری ناچارند در خانه های مخروبه روزگار بگذرانند. سازمان دیده بان حقوق بشر اعلام کرده است که دولت آفریقای جنوبی سیاست هایی اتخاذ کرده است که وضعیت نقض حقوق بشر کنونی پیش روی مهاجران را وخیم تر می کند.

اروپا

کشورهای اروپایی در تلاش با هدف پیشگیری از ورود مهاجران به این قاره اقدامات مرزی جدی و شدیدی را اتخاذ کرده اند. سازمان عفو بین الملل اعلام کرده است برخی از این مهاجران به زور به کشورهای مادری شان اخراج شده اند و با خطر نقض حقوق بشر، از جمله شکنجه و بازداشت خودسرانه روبرو هستند.

آسیا

دولت ایالات متحده میلیون ها دلار به برنامه هایی اختصاص داده است تا با خشونت، سوء استفاده و قاچاق زنان مهاجران مبارزه کند. وزارت امور خارجه آمریکا شش کشور جنوب شرق آسیا از جمله برمه، کامبوج، لائوس، مالزی، تایلند و ویتنام را در فهرست این برنامه ها گنجانده است. سازمان دیده بان حقوق بشر عنوان «از ببر به کرکودیل» را برای گزارش خود در مورد آزار و اذیت مهاجران در تایلند برگزیده است. این عبارت از یک ضرب المثل تایلندی وام گرفته شده است که کنایه ای از فرار مهاجران از شرایط دشوار به وضعیت مرگبار دیگری است که بدتر و گاه بسیار وخیم تر از شرایط کشور مادری شان است.

آسیب پذیری زنان مهاجر

نیمی از مهاجران بین المللی را زنان و دختران تشکیل می دهند. کارشناسان می گویند عوامل متعددی همچون دانش محدود آن ها نسبت به حقوق شان و نیز مسائل مربوط به نابرابری جنسیتی سبب افزایش آسیب پذیری دختران و زنان مهاجر در برابر آزار و اذیت شده است.

«سازمان بین المللی مهاجرت» در گزارش تاثیر خشونت و تبعیض بر زنان و دختران مهاجر تاکید کرده است زنان مهاجر به دلیل فقدان یک نظام حمایتی بیشتر از سایر مهاجران در معرض آسیب پذیری هستند. در این گزارش آمده است: «انزوای اجتماعی و کم شدن تماس آن ها با اعضای خانواده و شبکه های جوامع قومی شان... این احتمال را افزایش می دهد که این زنان برای مدت های طولانی در معرض آزار و اذیت و خشونت قرار بگیرند».

قاچاق انسان

براساس گزارش «سازمان بین المللی مهاجرت» سالانه بیش از ٨٠٠ هزار انسان در مرزهای بین المللی در سراسر جهان قاچاق می شوند. این سازمان اذعان کرده است که ارزیابی مقیاس جهانی پیگیری روند قاچاق انسان دشوار است. بنا به ارزیابی این سازمان، هشتاد درصد قربانیان قاچاق انسان، زنان هستند.

دلالان و واسطه ها با وعده کارهای خوب به مهاجران با تقلب و فریب کاری این افراد را به استخدام خود در می آورند و زندگی این افراد را به نوعی زندگی به شیوه برده داری و حتی روسپی گری می فروشند.

گاه برنامه های دولت به گونه ای طراحی شده اند که راه را برای پدیده قاچاق انسان هموار می کنند.

توسعه مهاجرت

پیتر ساترلند، «نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور مهاجرت و توسعه» در کنفرانس اخیر «مهاجرت بین المللی» در موریتانی گفت بهایی که افراد برای (مهاجرت) غیرقانونی می پردازند بسیار سنگین است، به ویژه برای زنان و کودکان. در حالی که فواید مهاجرت با شیوه های امن، با نظم و ترتیب و قانونمند بسیار بیشتر است.

میشل کلاین سولومان، ناظر دائمی «سازمان بین المللی مهاجرت» در میزگرد سازمان ملل متحد در ماه نوامبر گفت «شیوه مدیریت مهاجرت در واقع مثبت یا منفی بودن این پدیده را تعیین می کند. او ضمن اشاره به افزایش احتمالی نرخ مهاجرت در سال های آتی، از کشورهای مبدا و کشورهای مقصد خواست تا مسئولیت این پدیده را به طور مشترک بپذیرند.

داولین آگونیاس، تحلیلگر «موسسه سیاستگذاری مهاجرت» می گوید: «توافق هایی که بین کشورهای مبداً و مقصد مهاجران عقد می شوند می توانند به افزایش محافظت از مهاجران، هم به هنگام گذر از این کشور و پس از ورود به کشور میزبان کمک کند.»

کارشناسان می گویند اجرای توافق نامه های بین المللی می تواند از برخی جهات از حقوق بشر مهاجران محافظت کند. این توافق نامه ها اغلب دستمزد و حقوق مهاجران، شرایط کاری و حق آن ها برای پیوستن به اتحادیه و حقوق آن ها برای حق مناقشات با کارفرما را تعیین می کنند.

مزایای مهاجرت

عقد موافقت نامه های دوجانبه در مورد مهاجرت برای هر دو کشور منافع اقتصادی خواهند داشت. این فواید و مزایا برای کشورهایی که مهاجران از آن ها کوچ می کنند، می توانند بسیار قابل توجه باشند. این کشورها نه تنها می توانند به نیروی کار خود کمک کنند تا در خارج از کشور کار بیابند، بلکه نرخ بیکاری را کاهش می دهند و مهاجران می توانند منبع مهم سرمایه باشند.

براساس ارزیابی بانک جهانی در سال ٢٠١١، مهاجران قانونی ٣٥٠ میلیارد دلار پول به کشورهای در حال توسعه ارسال کردند. این کمک های مالی مهاجران در سراسر جهان به بیش از دو برابر رقم همه کمک های خارجی بالغ می شوند. در سال ٢٠١١، هند (٦٤ میلیارد دلار) در صدر دریافت کنندگان کمک های مالی (مهاجران کشور) قرار داشت و پس از آن چین (٦٢ میلیارد دلار)، مکزیک (٢٤ میلیارد دلار) و فیلیپین (٢٣ میلیارد دلار) در رده بعدی قرار داشتند.

پذیرش مهاجر برای کشورهای مقصد نیز فواید بسیاری دارد. مهاجران در مشاغلی کار می کنند که نیروی کار این کشورها یا فاقد توانایی و یا آمادگی اشتغال در آن حرفه ها است. هزینه های استخدام نیروی کار مهاجر کمتر است و در نهایت هم کسب و کارها و هم مصرف کننده ها از این امر سود می برند. دولت های میزبان نیز راه های بهتری را برای کنترل مهاجرت غیرقانونی می یابند و از انرژی بهره وری نیروی کاری منفعت می برد که نه تنها آماده ریسک هستند، بلکه از توانایی کارآفرینی نیز برخوردار هستند.

سیاست مهاجرت

کارشناسان امور سیاستگذاری معتقدند دولت ها برای رویارویی با مسائل مربوط به مهاجرت کارکشته تر و کارآمدتر می شوند. آن ها امیدوارند که دولت ها به جای این که به یک سیاست خاص در زمینه مهاجرت متکی باشند، با چندین سناریو کار کنند تا بتوانند به هنگام تغییر شرایط، مسیر کار خود را تغییر دهند.

کاتلین نیولند، کارشناس «موسسه سیاستگذاری مهاجرت» می گوید «مهاجرت به جای این که به صورت مشکلی باشد که باید حل و فصل شود، باید به بخشی از سیاست خارجی و سیاست اقتصادی باشد تا منافع کشورهای مهاجرپذیر و کشورهای مبداً را انعکاس دهد.

کارشناسان سیاستگذاری در امور مهاجرت مصرانه از دولت ها می خواهند تا به واقعیت های روند جهانی شدن اذعان کنند.

آرون ترازاس، کارشناس «سازمان بین المللی مهاجرت» می گوید «نرخ مهاجرت هنوز در بیشتر کشورهای ثروتمند و توسعه یافته بالاتر از سطوح مهاجرت در کشورهای فقیرتر و در حال توسعه است. پدیده مهاجرت بخشی از مشارکت هر کشور در روند اقتصاد جهانی است».

کارشناسان می گویند درک و فهم این اصول مهم هستند چون یک واقعیت وجود دارد و آن این است که مهاجرت بین المللی پدیده ای ماندگار است.
XS
SM
MD
LG