سی سال از مشاهده اولین مبتلا به ویروس اچ ای وی در ۵ ژوئن (۱۵ خرداد) می گذرد، در حالی که بنا به آمار هر ساله حدود ۳ میلیون نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند و همین تعداد نیز هر ساله به این بیماری دچار می شوند.
بنا به آمار جهانی هم اکنون حدود ۳۴ میلیون نفر به ویروس اچ آی وی مبتلا هستند، که ۳ میلیون آنها کودک هستند و تعداد مبتلایان زن و مرد تقریباً با هم برابری می کنند. روند صعودی افزایش مبتلایان بیماری ایدز در جهان، سبب شده است شمار مبتلایان به آن از سال ۱۹۹۰ تاکنون رشدی حدود ۶ برابر را نشان دهد. اگر چه به گزارش دفتر اجرایی برنامه مشترک سازمان ملل متحد در زمینه ایدز، تعداد مبتلایان جدید این بیماری در جهان رو به کاهش است. گزارشی که روز جمعه به منظور بزرگداشت ۳۰ سال تلاش پی گیر جامعه علمی و فعالان مبارزه با ایدز منتشر شد تاکید می کند که سال گذشته ۹ ملیون نفر نیازمند به درمان ضد ویروس بوده اند اما از این تعداد تنها یک میلیون و ۴ صد هزار میلیون نفر تحت درمان قرار گرفته اند. این گزارش در عین حال تاکید می کند: بروز موارد جدید بیماری طی دهه گذشته ۲۵ درصد کاهش داشته است و این نرخ نزولی عمدتأ در کشورهای به شدت آلوده نظیر هند و آفریقای جنوبی بوده است. اما با وجود این کاهش هنوز روزانه ۷۰۰۰ نفر به سیل مبتلایان بیماری افزوده می شود. ایران نیز از این آمار بی نصیب نیست.
آتشفشان ایدز در ایران
«آتشفشان ایدز درایران » عنوانی بود که سال گذشته مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دولت دهم از آن خبر داد. وی از افزایش رفتارهای پر خطر جنسی ابراز نگرانی کرد و گفته بود: این موضوع باعث می شود که جامعه ایران در آینده با «آتشفشانی از بیماری ایدز» رو به رو شود. دستجردی، اعلام کرد: «آنچه برای ما خطر جدی است مسائل مربوط به ارتباطات غیر اخلاقی است که منجر به بیماری ایدز شده و پیش بینی می کنیم که با روندی که پیش رو داریم تعداد مبتلایان در چند سال آینده پنج برابر شود». او پیش از این هشدار داده بود که ۵۰ درصد افراد «خیابانی» در ایران مبتلا به ایدز هستند و توانایی دارند تا دیگران را نیز آلوده کنند. گذشته از این نیز دكتر مینو محرز رییس مرکز تحقیقات ایدز وزارت بهداشت نیز گفته بود: بیماری ایدز در ایران اکنون مانند آتشفشان خاموشی است که به زودی باید منتظر فعال شدن آن باشیم. وی افزود: در یک سال گذشته تقریباً تمام موارد جدید ابتلا به ویروس ایدز که توسط مراکز مختلف از جمله بیمارستان امام خمینی و کلینیک‌های مختلف شناسایی شده است، از طریق تماس جنسی بوده‌اند و بررسی‌های ما در مرکز تحقیقات ایدز دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز نشان می دهد، همین روند در اکثر نقاط کشور وجود دارد. رییس مرکز تحقیقات ایدز دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت «با تغییر الگوی انتقال ایدز به روش جنسی رفته رفته تعداد زنان مبتلا به ویروس ایدز نیز در کشور در حال افزایش است البته هنوز مانند کشورهایی که به نسبت ۵۰-۵۰ مبتلایان زن و مرد رسیده‌اند، نرسیده‌ایم اما هم اکنون حدود ۳۰ درصد مبتلایان جدید به ویروس ایدز، زنان هستند. »
نیم نگاهی به آمار
در آخرین آمار اداره پيشگيری از ايدز وزارت بهداشت در خرداد ماه سال ۱۳۹۰ تعداد مبتلايان به ايدز در كشور ۲۲ هزار و ۷۲۷ نفر گزارش شده است. این آمار که تعداد مبتلایان را تا تاريخ اول فروردين ۹۰ اعلام می کند، حاکی است ۹۱/۷ درصد از اين افراد را مردان و۸/۳ درصد آن را زنان تشكيل می‌دهند. گزارش نشان می دهد تاكنون ۴۱۸۷ نفر مبتلا به ايدز فوت كرده‌اند و ۴۶/۵ درصد از اين مبتلايان در گروه سنی ۲۵ تا ۳۴ قرار داشته‌اند.
برپايه اين گزارش مهم ترين علل ابتلا به ايدز كه از سال ۶۵ به اين سو ثبت شده، وسايل مشترک در مصرف مواد مخدر ۶۹/۷ درصد، رابطه جنسی ۹/۸ درصد، دريافت خون و فرآورده‌های خونی ۱/۱ درصد و انتقال از مادر به كودک ۰/۸ درصد بوده است كه راه انتقال در ۱۸/۶ درصد از اين گروه نيز تاكنون نامشخص مانده است. در ادامه گزارش آمده است: در مقايسه اين آمار با مواردی كه ابتلا آنان به ايدز در سال ۱۳۸۹ گزارش شده است، اعتياد تزريقی ۶۶/۲ درصد، برقراری روابط جنسی ۲۰/۸ درصد و انتقال از مادر مبتلا به كودک ۲/۷ درصد را تشكيل داده است. بنابراين گزارش در ۱۰/۳ درصد از موارد شناسايی شده در این سال راه انتقال نامشخص بوده و هيچ مورد جديد ابتلا از راه خون و فرآورده‌های خوني گزارش نشده است. سی سال از شناسایی ویروس اچ آی وی می گذرد، ویروسی که به سرعت جهان گیر شد و ۳ دهه جامعه پزشکی جهان را به پژوهش، شناسایی و یافتن راهی برای درمان مشغول کرده است.
اگر چه پیشرفت های این سه دهه موجب شده تا مبتلایان به این بیماری عمری طبیعی داشته باشند ولی این گام به جلو تلاشگران مبارزه با بیماری را نگران کرده است، آنها می گویند مردم با خوش بینی نسبت به درمان درباره خطرهای آن بی خیال شده اند.