دوریان جونز، خبرنگار صدای آمریکا، استانبول
ترکیه و چهار کشور اروپایی در یک توافق تاریخی، موافقت نامه خط لوله ناباکو را که با هدف کاهش اتکای اروپا به گاز طبیعی روسیه تنظیم شده است را امضا کردند.
نخست وزیران ترکیه، بلغارستان، اطریش، مجارستان و رومانی در دیدار روز دوشنبه خود در آنکارا به موافقت نامه ای دست یافتند که بر اساس آن یک خط لوله گاز از منطقه دریای خزر به اروپای غربی کشیده خواهد شد. با وجود امضای این قرارداد هنوز مشکلات بسیاری پیرامون اجرای مفاد قرارداد خط لوله وجود دارد.
امضای قرارداد ساخت خط لوله ۳۳۰۰ کیلومتری ثمره هفت سال مذاکره دشوار بوده است.
این خط لوله از طریق ترکیه از مناطق سرشار از انرژی آذربایجان به بلغارستان و رومانی کشیده شده و در اتریش پایان می یابد.
خوزه مانوئل باروسو، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در مراسم امضای این موافقت نامه گفت:«این خط لوله از اهمیت تاریخی بسیاری برخوردار است. خط لوله ناباکو برای فراهم آوردن امنیت انرژی برای ترکیه و اروپا از اهمیت حیاتی برخورد است. این خط لوله ضامن توزیع برابر منابع انرژی و تنوع مسیر آن خواهد بود و بین مشتریان معتبر بازار با فراهم کنندگان معتبر منابع انرژی در یک مسیر انتقال قابل اطمینان پل برقرار می کند.»
خط لوله ناباکو به عنوان رقیبی برای خط لوله مسیر جنوب مورد حمایت روسیه قلمداد می شود. این خط لوله، گاز را از طریق روسیه، اوکراین و کشورهای بالکان ازمسیر آسیای مرکزی به ایتالیا منتقل می کند.
تردیدها پیرامون قابل اطمینان و اعتباربودن روسیه و اوکراین برای فراهم آوردن گاز در ماه ژانویه مطرح شده اند. در این ماه بود که اختلاف نظرها پیرامون قیمت گاز به قطع منابع گاز روسیه و کمبود شدید انرژی در اروپای غربی منجر شد.
زمستان سال گذشته برای مردم بلغارستان استخوان سوز بود.
سرگئی استانیشو، نخستو وزیر بلغارستان بر اهمیت این خط لوله برای کشورش مهر تایید نهاد و گفت:«امضای این قراردارد برای مردم و دولت بلغارستان که ژانویه سال گذشته یکی از بدترین تجربیات خود را پشت سر گذاشتند، پیام اقتصادی و سیاسی مهمی به همراه خواهد داشت.»
مجارستان نیز از قطع گاز سال گذشته ضربه مهلکی متحمل شد.
گوردون باجنایی، نخست وزیر بلغارستان امضای موافقت نامه ناباکو را نماد یک همکاری جدید و گسترده تر خواند و گفت:«یافتن راهکار برای حل این بحران در داخل کشورهایمان غیرممکن می نمود و برعکس سطوح گسترده همکاری، هماهنگی و ائتلاف این مشکل را حل خواهد کرد. این واژگان مدیریت بحران را به عهده خواهند داشت.»
تلاش های اروپا به منظوریافتن راهکاری برای تامین انرژی نه تنها فرصت بازرگانی بلکه یک موقعیت سیاسی برای آنکارا فراهم خواهد کرد.
ترکیه درهمسایگی کشورهای سرشاراز انرژی خاورمیانه و خاورنزدیک قرار دارد و با عقد این قرارداد خود را در موقعیت برقرار کننده یک پل ارتباطی با اروپا می بیند.
رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، اهمیت عقد این موافقت نامه را فراتر از یک قرارداد خط لوله گاز نامید و گفت:« با عقد این قرارداد ما قدم بسیار مهمی را برای دوستی، صلح و بهزیستی نسل های آینده کشورمان برداشته ایم. پروژه ناباکو بنیان پیشرفت مناسبات و تبادلات انرژی ترکیه با اروپا را گذاشت.»
آنکارا اهمیت ترکیه برای یاری رساندن به بهبود امنیت انرژی را اعتباری برای عضویت کشور در اتحادیه اروپا قلمداد می کند.
اما پرسش اصلی بر قابلیت اجرای پایا و پویای خط لوله ناباکو متمرکز شده است.
بنا به دیدگاه تحلیلگران، مسکو از تلاش های به عمل آمده برای تامین انرژی اروپا ناخشنود است. در نتیجه روسیه درصدد برنامه ریزی برای ساخت دو خط لوله جدید برای رفع نیاز انرژی بازار اروپا می باشد.
تحلیل گران می گویند روسیه در ضمن در تلاش است تا با خرید گازی که احتمالا منابع خطوط لوله ناباکو را فراهم می کند، اقدام تلافی جویانه ای انجام دهد.
در اوایل ماه جاری روسیه برای خرید گاز آذربایجان موافقت نامه ای با این کشور امضا کرد.
سلی اوزل، کارشناس روایط بین الملل دانشگاه بیلگی می گوید:«عقد این قرارداد خبر خوشایندی برای خط لوله ناباکو نخواهد بود. اجرای پروژه خط لوله ناباکو بدون آذربایجان غیرممکن خواهد بود چرا که روابط ایران با غرب تعریفی ندارد. بنابراین ناباکو باید با گاز آذربایجان اجرا شود.»
اما طرفداران این پروژه معتقدند آذربایجان برای فراهم کردن گاز برای روسیه و مشتریان ناباکو به اندازه کافی ذخیره خواهد داشت.
حامیان ناباکو می گویند اجرای طرح خط لوله، در صورت کمبود گاز آذربایجان، منابع انرژی ایران، مصر، عراق و ترکمنستان را نیز به خود جلب خواهد کرد.
جمعه ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۱۰:۱۹