گزارش: فید تامپسون خبرنگار صدای آمریکا در گینه بیسائو
کشور آفریقای غربی گینه بیسائو که زمانی به عنوان پادشاهی گابو بخشی از امپراتوری مالی محسوب می شد امروزه به خاطر کشتارهای سیاسی، ترافیک مواد مخدر و فقر بی حد و حساب در سراسر جهان شناخته می شود.
در حالی مردم گینه بیسائو در حال حاضر در انتظار نتایج انتخابات ۲۸ ژوئن خود هستند، گروهی از خوانندگان جوان موسیقی رپ در این کشور به زبان محلی «کریول» با خواندن ترانه های رپ، بر ضد خشونت های سیاسی که به اعتقاد آن ها سایه ای بر هویت اصلی مردم گینه بیسائو انداخته است برخاسته اند.
این موسیقی رپ، که صدای امروز مردم گینه بیسائو محسوب می شود با زبانی که ادغامی است از زبان آفریقایی و پرتغالی اجرا می شود و نخستین مجموعه هیپ هاپ است که نموداری است از جنبشی به نام «خیزش بزرگ».
در این خیزش بزرگ ، رپ، سیاست و صدای جامعه درهم ادغام شده است تا چون ترانه های این مجموعه از جمله «بیگ آپ جی بی میکس تیپ» که توسط یک رپ آرتیست جوان ساخته و اجرا شده است، مسئله بی قانونی و خشونت های سیاسی که این کشور کوچک غرب آفریقا از تاریخ استقلال تا کنون با آن روبرو بوده است را مطرح سازد.
«امسی اچ» یک جوان خجالتی با موهای بافته شده کوتاه یکی از اعضای گروه هیپ هاپ «بالوبروس دی گراسا» است که در میکس این ترانه تازه از هم وطنان گینه ای خود می خواهد که بنشینند و به مردانی که جان خود را از دست داده اند فکر کنند. مردانی که خانه های خود را خالی و چراغ های این خانه ها را خاموش گذاشته اند.
دی گراسا می گوید این ترانه درباره تاریخ سوء استفاده از قدرت و کشتارهای سیاسی در گینه بیسائو سخن می گوید. این یک فراخوان برای توجه به این مسئله است و نیز یک فراخوان برای درخواست کمک.
او می گوید این نخستین باری است که هنرمندان موسیقی هیپ هاپ جمع شده اند تا به نمایندگی از توده مردم به وقایع ناخوشایند سیاسی که در این مملکت اتفاق می افتد عکس العمل نشان بدهند.
گروه رپ بیگ آپ جی بی از دو سال پیش با این هدف آغاز به فعالیت کرده است که بتواند تمامی گروه های رپ در سراسر کشور گینه بیسائو را با هم هماهنگ کند تا از این راه بتوانند توجه بیشتری را به مسائل سیاسی مورد نظرخود جلب کنند.
شیوانی آهالوالی و برایان کینگ دو پایه گزار شرکت صفحه پرکنی کوبیانا رکوردز در گینه بیسائو هستند. تشکیل یک مجموعه آهنگین از موسیقی رپ برای بازگویی وقایع سیاسی حاضر از ابتکارات این شرکت بوده است. برایان کینگ می گوید تا کنون ۱۶ گروه مختلف رپ در این پروژه درگیرهستند و هر گروه دیگری هم که بخواهد می تواند به آن ها بپیوندد.
کینگ می گوید: «ما این کار را در ابتدا به صورتی شروع کردیم که بتوانیم مهارت های هریک از اعضای گروه های مختلف را تقویت کنیم و درکل هدف اولیه مان پیشبرد موسیقی هیپ هاپ در گینه بیسائو بود. یعنی ما نمی خواستیم فقط یک گروه بخصوص را ترقی بدهیم. اما همان طور که ما سرگرم کار بودیم یک سری وقایع دهشتناک از جمله ترور رئیس جمهور و کشتار رئیس کل قوای ارتش اتفاق افتاد.»
سه ماه پس از این وقایع، بسیرو دابو، نامزد مستقل ریاست جمهوری در تختخواب خود به ضرب گلوله به قتل رسید. کینگ می گوید که وقوع این وقایع، مسیر کار هنری آن ها را عوض کرد. به جای گردهم آیی گروه های مختلف برای پیشبرد موسیقی هیپ هاپ، این گردهم آیی ها ابعاد سیاسی پیدا کرد و کمی بعد به نوعی همبستگی سراسری در سطح کشور برای مقابله با خشونت های سیاسی تبدیل شد.
پس از آن همه توجه منفی که به گینه بیسائو جلب شد، یک شرکت صفحه پرکنی آمریکایی به نام «نومادیک وکس» به کینگ پیشنهاد کرد که اگر بتواند چند گروه رپ مختلف را پیدا کند که بتوانند وقایع سیاسی اخیر در گینه بیسائو را در قالب کلام و موسیقی رپ ارائه بدهند آن ها حاضرند کار ضبط و انتشار یک مجموعه از آثار آن ها را انجام دهند: «این دعوت به همکاری از طرف شرکت صفحه پرکنی آمریکایی، انگیزه ای بود که همه هنرمندان را در گینه بیسائو به هیجان آورد.»
کینگ می گوید موسیقی در گینه بیسائو یکی از وسائل اولیه برای ابراز هویت ملی است. در طول مدت رقابت های انتخاباتی، نامزدهای مختلف از هنرمندان و خوانندگان برای خواندن ترانه های پرشور تبلیغاتی و پیشبرد کمپین خود استفاده کردند.
ابسیل، عضو گروه هیپ هاپ بیسائو با نام «یاران صمیمی» در ترانه خود از ریشه های بدبختی مردم گینه بیسائو می خواند. او می گوید این بدشانسی ها از زمانی آغاز شد که متفکر جوان و انقلابی به نام آمیلکار کابرال، پدر ملی گینه بیسائو به صورتی ناجوانمردانه به قتل رسید. کابرال با سیستم استبدادی همه چیز به نفع سردمداران قدرتمند رژیم تا پای جان مقابله کرد.
کابرال مدت کوتاهی پیش از آن که گینه بیسائو استقلال خود را از دولت پرتغال به دست آورد در سال ۱۹۷۴ به قتل رسید.
آبسیل که موهای بافته شده او به سرشانه می رسد و شلوار جین آبی و تی شرتی به تن دارد و یک کلید اسرارآمیز از زنجیری بر گردنش آویزان است می گوید: «آدمکشی های اخیر او را بسیارمضطرب ساخته است چرا که می داند این گونه اعمال جز نفرت بیشتر و بازگشت حس انتقام فایده دیگری ندارد.»
آبسیل می گوید: «من احساس کردم که وظیفه دارم که این احساسات را از طریق موسیقی بیان کنم. به عنوان یک آرتیست رپ من خودم را موظف می دانم که در تغییر و بازسازی جامعه ای که در آن زندگی می کنم موثر باشم. ما به عنوان موزیسین می توانیم آن چه را در خیابان ها می بینیم و می شنویم به شکل موسیقی و کلام و ترانه درآوریم.»
آبسیل بر این اعتقاد است که موسیقی می تواند تاثیرگذارباشد اما بسیاری عوامل دیگر نیز لازم است تا یک دگرگونی همه جانبه انقلاب گونه اتفاق بیافتد.
دی گراسیا که به همراه یک رپ آرتیست دیگر دو سال پیش در مورد وقایع گینه بیسائو ترانه ای به نام «هیچ چیز درست نیست » را نوشته و اجرا کرده است می گوید هنگامی که نامزد ریاست جمهوری مورد نظر او، بسیرو دابو به قتل رسید او تصمیم گرفت از رای دادن خودداری کند.
علاوه بر پاسخ به کشتارها و وقایع سیاسی اخیر، اعضای گروه بیگ آپ جی بی هیپ هاپ می خواهند یک پیام متفاوتی را از داخل گینه بیسائو به خارج و به مردم جهان منتقل کنند.
دی گارسیا می گوید که نام گینه بیسائو فقط در رابطه با اخبار بد و وقایع فجیع درجهان شنیده می شود. اما وقایع خوب هم در این کشور اتفاق می افتد. اما متاسفانه جهان گوش شنوایی در مورد این وقایع خوب ندارد.
علیرغم فقرشدید و ترافیک مواد مخدر، بنا بر گفته دی گراسا، مردم زیادی هستند که از امکانات و استعدادهای زیادی بهره مندند. از جمله همین جوانانی که با گروه بیگ آپ هیپ هاپ و جنبش تازه موسیقی رپ بر علیه خشونت همکاری دارند.