محمد حقوقی شاعر و منتقد ادبی ، از رهروان راه نیما یوشیج و یکی از پایه گزاران «جنگ اصفهان» پس از یک دوره بیماری در سن ۷۲ سالگی در زادگاه خود اصفهان درگذشت.
محمد حقوقی فعالیت های خود را در صحنه شعر و ادبیات ایران از دهه ۱۳۴۰ آغاز کرد. او در طول دوران فعالیت های ادبی خود توانست به عنوان یکی از سرشناس ترین شاعران و منتقدان معاصر ایران شناخته شود.
محمد حقوقی و جمعی از ادبا و روشنفکران، مترجمان، نویسندگان و شاعران اهل اصفهان، از جمله هوشنگ گلشيری، ابوالحسن نجفی، جليل دوستخواه، محمد کلباسی، احمد گلشيری، فريدون مختاريان، اميرحسين افراسيابی، اورنگ خضرايی، روشن رامی، مجيد نفيسی، رضا فرخفال، احمد ميرعلايی، ضياء موحد، هرمز شهدادی، محمد رضا شيروانی، يونس تراکمه، منصور کوشان و ابوالحسن نجفی نقشی مهم در انتشار مجله « جنگ اصفهان» داشت.بیشتر معروفیت محمد حقوقی به خاطر نقدهای ادبی غیرمتعارف اوست که خواننده را با گوشه ها و زوایای تازه ای از آثار شناخته شده و مطرح ادبی آشنا می کند. کتاب معروف او به نام « شعر نو از آغاز تا امروز» یکی از برجسته ترین مجموعه های موجود در راه معرفی پیشتازان شعر نو به شمار می رود. در این کتاب که بارها تجدید چاپ شده ، اشعاری از نیما یوشیج و پیروان او درصحنه شعر نوین پارسی درج شده است که برخی از این اشعار با تفسیر مختصری به قلم محمد حقوقی همراه است و خواننده می تواند در همین نوشتارهای کوتاه به خوبی به سبک و سلیقه ادبی این متفکر ادبی پی ببرد.
یکی از نخستین آثار محمد حقوقی، به صورت مقاله طولانی به نام « کی مرده کی بجاست» در شماره سوم جنگ اصفهان به چاپ رسید و در آن زمان به شدت مورد توجه قرارگرفت. او در این مقاله نوشته بود که از میان تمام شاعرانی که تا آن تاریخ به عنوان شاعر نوپرداز و پیرو راه نیما یوشیج شهرت یافته بودند تنها هفت تن توانسته اند موفقیت لازم را به دست بیاورند. در واقع بنا بر نوشته حقوقی در این مقاله تنها احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، منوچهر آتشی، فروغ فرخزاد، م.آزاد، یدالله رویائی و سهراب سپهری جاودانه خواهند ماند.
محمد حقوقی طی چند دهه فعالیت ادبی، نزدیک به ۳۰ جلد کتاب شعر و نقد شعر منتشر کرد. برخی از آثار شعری او عبارتند از: زوایا و مدارات، فصل‌های زمستانی، شرقی‌ها، خروس هزاربال و از دل تا دلتا. اما کتاب « شعر نواز آغاز تا امروز» مهم ترین اثر او به شمار می رود که تا سال ها تنها آنتولوژی موجود و معتبر شعر نو ایران شناخته می شد. این کتاب در دهه ۴۰ خورشید برای نخستین بار به چاپ رسید اما با مرور زمان تجدید چاپ شد و اشعار شاعران جدید ترنیز به آن افزوده شد.
با وقوع انقلاب در ایران، محمد حقوقی مدت ها از صحنه فعالیت های ادبی کناره کشید و بنا بر گفته خود « نظاره گر وقایع » بود اما با آغاز جنگ ایران و عراق با شعر پرشور « خروس هزاربال» به میدان بازگشت. او گفته بود: « وقایع جاری واضطراب تجزیه وطنم به نهایت شدت خود رسید تا این که یک شب در یک حالت انفجار، شعر خروس هزار بال را نوشتم.»
چندی پیش در شصت و دومین شب از شب های مجله بخارا در « مرکز هنرپژوهی نقش جهان»، مراسم به عنوان شب محمد حقوقی با حضور هنرمندان، دانشجویان و علاقمندان به شعر و ادب پارسی برگزار شد که در آن هنرمندانی چون محمد علی کشاورز بازیگر تئاتر وسینما، سیمین بهبهانی شاعر، سیما بینا خواننده ترانه های فولکلوریک، محمود دولت آبادی و رضا سیدحسینی نیز حضور داشتند و از محمد حقوقی در این جلسه قدردانی شد. علی دهباشی مدیر مسئول مجله بخارا در این جلسه ضمن مروری بر زندگی وکارنامه ادبی محمد حقوقی به حاضران گفت :« آشنایی با انجمن ادبی صائب و حمید مصدق سرآغاز دیگری از فعالیت های ادبی محمد حقوقی است زیرا روحیه نوجویی حقوقی باعث می شود حلقه ای از جوانان آن روزگار گردهم آیند و با طرح مباحث جدید ادبی به نوآوری در ادبیات بپردازند. همین عده بعدها هسته اولیه جریان ادبی جنگ اصفهان را پایه گزاری می کنند.» جواد مجابی نویسنده و طنزنویس سرشناس نیز حقوقی را« یک روشنفکر اهل تفکر و فرهنگ» خوانده است:« بعضی ها فقط داستان و شعر می نویسند و به چیز دیگری کار ندارند ولی کسان دیگری هستند که علاوه بر کار هنری به نقد و پژوهش فرهنگی زمان خود می پردازند و نظریات و تئوری های فرهنگی مطرح می کنند. به نظر من محمد حقوقی هم در نقد و پژوهش های فرهنگی ونقد ادبی و هم در زمینه شعر سرآمد است. »