گزارش اجتماعی: تلاش برای نجات زبان های آفریقایی

برنت لتام، خبرنگار صدای آمریکا، داکار

زبان باستانی جزیره کوچک لاگومرا در سواحل آفریقا به دلیل فن آوری های نوین و جهانی شدن، رو به انقراض است.

یک شرکت اینترنتی قرن ۲۱، با پیوند تاریخ و فن آوری در تلاش برای نجات و حفظ این زبان است.

«سیلمبو گومرو» زبانی ست که تنها در جزیره لاگومرا در نزدیکی سواحل مراکش تکلم می شود. این زبان برای گوش ناآشنا، همانند سایر زبان ها به نظر می رسد.

آواهایی که در این زبان به کار می روند، تنها توسط ساکنان این جزیره که قسمتی از مجمع الجزاریر قناری اسپانیاست، استفاده می شود.

برای ساختن این آواها به جای کلمات از انواع سوت استفاده می شود.

بنا به گفته ساکنان این جزیره، این زبان قرن ها پیش توسط نخستین مهاجران آفریقایی به این مکان آورده شد و در طول سال ها توسط مستعمره نشینان اسپانیایی به کار گرفته شد.

تلاش چوپان ها برای برقراری ارتباط میان کوه و دره های پراکنده این جزیره، منجر به تکامل این زبان شد.

تا جایی که بنا به گفته ساکنان این جزیره، زبان سوت تا فاصله ۸ کیلومتری شنیده می شود و کاملا مفهوم است.

جالب است بدانید که برد زبان های کلامی حداکثر ۲۰۰ متر است.

با گسترش فن آوری های نوین مانند تلفن های همراه، تعداد کسانی که از زبان سوت «سیلبو گومرو» استفاده می کنند، به شدت کاهش یافته است.

امروزه تنها حدود ۱۰۰۰ نفر به این زبان تکلم می کنند و جزیره نشینان سالخورده از خطر انقراض این زبان که آن را فرهنگ موروثی خود می دانند، در هراسند.

با این که تاثیر مخرب تکنولوژی های نوین و جهانی شدن بر انقراض این گونه زبان ها بر هیچکس پوشیده نیست، ولی این فن آوری ها می توانند برای حفظ و نجات آن ها نقش مهمی ایفا کنند.

تارنمای Busuu.com مستقر در مادرید، کارزاری به راه انداخته است تا به کاربران اینترنتی سراسر جهان برقراری ارتباط با استفاده از زبان منحصر به فرد سوت را بیاموزد.

برنارد نایزنر، یکی از بنیانگزاران این تارنما می گوید: «ما حقیقتا شیفته روایت سیلبو گومرو شده بودیم زیرا زبان کسل کننده ای نیست. یک زبان واقعی ست و مردم منطقه واقعا از آن استفاده می کنند و همان کاربرد و شیوه آموزشی را که برای زبان های انگلیسی و اسپانیایی به کار می بریم در مورد این زبان نیز عملی است. من و آدریان هیلتی، همکارم این ایده را با هدف ارتقای یادگیری زبان های در معرض خطر انقراض جهان دنبال کردیم. اگر این تارنما آن گونه که ما فکر می کنیم کار کند، برای یادگیری زبان های سراسر جهان ابزار بسیار خارق العاده ای خواهد بود. حتی نام تارنمای ما از بوسوو، یک زبان کامرون که فقط هشت نفر به آن سخن می گویند برگرفته شده است.»

وی ابراز امیدواری می کند تارنمای جهانی Busuu.com که هم اکنون بیش از ۸۰ هزار کاربر در ۲۰۰ کشور دارد به ندای محافظت از این زبان کمک کند.

دولت لاگومرو به منظور مبارزه با انقراض زبان سیبلو گومرو، تدریس آن را در مدارس این جزایر اجباری کرده است.

این تارنما از سازمان ملل خواسته است تا این زبان را یک گنجینه سنت گفتاری بشریت بنامد.

آفریقا از نظر تنوع زبانی یکی از غنی ترین قاره های جهان است که کمترین پژوهش درمورد زبان های رو به انقراض آن انجام شده است.

ارزیابی یونسکو حاکی از آن است که حدود ۱۴۰۰ زبان بومی و ۲۵۰ زبان در معرض خطر انقراض حتمی قرار دارند.