شروع کنیم با حرف «تو» با نام «بی نام» که برای خود برگزیده ای. میگویی در پایان نوشته روز چهل و چهارم با عنوان «سی سال زیست با تئوری توطئه» نوشته ای در حالیکه «اندرو کوپر، در لس آنجلس تایمز نتیجه گیری کرده که محمد رضا شاه پهلوی بخاطر جلوگیری از پایین آوردن قیمت نفت مورد غضب واقع شده و در این حال خود شاه فقید در مصاحبه با دیوید فراست شرکتهای نفتی را ملامت میکند که وجود شاه را مانعی برای بالا رفتن قیمت نفت میدانند، بنا بر این شاه جلوی بالا رفتن قیمت نفت را گرفته بوده یا پایین آمدن آنرا؟ و «تو» بی نام مینویسی آیا فکر نمیکنی مشکل نه هیچیک ازین دو بلکه در «حرف نشنوی» بوده است؟
تو «مهلا» در همین مورد مینویسی. تئوری توطئه را خود سران رژیم بخورد مردم داده اند تا فقر و بدبختی و فلاکتهای مردم را بگردن عوامل خارجی بیندازند (البته مردم هم از خود سلب مسئولیت کنند و غضبشان متوجه عاملی دیگر شود) و بهرام – ف میگوید، اگر بشر به پوچی باوری کهن و هزاران ساله پی ببرد چه خواهد کرد. مثلا اگر بر او ثابت شود که خدایی وجود ندارد. در چنین صورتی انسان این خلا را چگونه پر خواهد کرد؟
و پاسخ من نیز اینست که انسان موجودی خو پذیر است به هر شرایطی و تازه از خاصیت های ویژه اش هم اینکه هر «تزی»، «آنتی تزی» هم در جمع انسان ها دارد و همچنان در جستجوی «سنتز» که نقطه تفاهم ایندو است با هم مناظره و مباحثه و یا «جدال» خواهد کرد. «نزاع» را نگفتم بامید آنکه در سالهای پیش رو حداقل باین هشیاری رسیده باشد که این کلاه گشاد بسرش نرود.
و «تو» آرمان گرامی سئوال سئوالها را مطرح میکنی که «چرا» خطرناک تر است یا «پاسخ چرا»؟ منظور از «خطرناک» را میدانید که خطرناک نه برای جامعه بلکه برای آنهاست که بر گرده جامعه سوار هستند و «تو» خود پاسخ سئوال را نیز بگونه ای داده ای اما بهرحال، چرا «شاید» خطرناکتر از پاسخ چرا باشد، چون پاسخ چرا که معلوم شد، به هر صورت بعد از مدتی آن قوت و شدت اولیه را از دست میدهد و بعد هم میپیوندد به تاریخ و دائره المعارف و غیره.
اما آنچه «چرا» را واژه ای بسیار متفاوت از دیگر واژه ها میکند«پتانسیل» و یا «توانش» این چراست که وسعت بیکران تصور و احتمالات را با خود دارد و بنا بر این برای آنکه نمی خواهد بدانند، غیر قابل پذیرش تر و با پتانسیل خطر بیشتر است.
فی المثل اگر پاسخ معمای ترور پرزیدنت کندی معلوم و آشکار بود، شاید در این دوران چهل و پنج ساله این همه نهادها و آدمها زیر سئوال نمیرفتند و در معرض اتهام های احتمالی نبودند.
تعداد نوشته ها و کتابها و فیلم هایی که هر کدام سعی در یافتن پاسخ این چرای بزرگ کرده اند، از شمارش بیرون است و در پایان همه این پژوهش ها، هرگز پاسخی که همه این معما را شامل شود یافت نشده و این چرا بزرگتر و با قوت بیشتر در تاریخ نه فقط آمریکا که درحافظه نسل های بسیار آدمهای این سیاره باقی مانده است.
اما در مجموع دوست من آنان که دیوار در برابر چرا میکشند برای خویشتن نیز خطری بزرگتر میافرینند، تا آنجا که اگر روزی پاسخ را هم بگویند و هزار قسم و آیه هم به آن بیفزایند کسی باورشان نکند.
سه شنبه ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۱۷:۴۵