کیسه های الوان را روی هم چیده اند. به خط فارسی عناوینی روی آنها نقش بسته است. «خاطره»، «بوستان»، «پدرام»، «سوری» و . . . کیسه هایی حاوی برنج های هندی و پاکستانی که همچون بسیاری از نقاط ایران، این بار وسط یکی از شعب فروشگاه های زنجیره ای «رفاه» وابسته به شهرداری تهران، در معرض فروش قرار داده شده اند.
درست پنج قدم آن طرف تر از محل فروش برنج های وارداتی، غرفه عرضه برنج ایرانی به چشم می خورد، با پلاکاردی نصب شده بر دیوارش: «مشتریان گرامی! این غرفه تا اطلاع ثانوی تعطیل است.»
واردات بی رویه برنج های هندی و پاکستانی موسوم به «باسماتی» به قیمتی به نسبت کمتر از برنج داخلی درحالی بازار مصرف کشور را اشباع کرده است که همزمان علایم نابودی تولیدکنندگان برنج ایرانی نمایان می شود.
در شرایطی که بهای هر کیلو برنج داخلی سر به بیش از ۴ هزار تومان می زند، مردم استفاده از برنج های هندی و پاکستانی را که تقریبا هر کیلو ۲ هزار و پانصد تومان قیمت دارند ترجیح می دهند. برنج هایی که اصطلاحا خوب قد می کشند اما فاقد عطر و طعم برنج های ایرانی هستند. این طور که خبرگزاری داخلی «برنا» گزارش می دهد کار به جایی رسیده که حتی ساکنان استان های شمالی ایران نیز به مصرف برنج های وارداتی روی آورده اند.
در این شرایط چند روز قبل، روابط عمومی استانداری مازندران از نامه ای خبر داد که استانداران گیلان، مازندران و گلستان خطاب به محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری اسلامی، نوشتند. این استانداران در نامه خود خواستار «توجه ويژه وزارت بازرگانی و وزارت جهاد كشاورزی در خصوص عدم صدور مجوز واردات برنج و مركبات» شدند.
نماينده بابلسر نیز مدتی قبل در جلسه علنی مجلس نسبت به وضعیت برنج کاران شمال کشور به رییس مجلس شورای اسلامی تذکر داد و گفت: «این افراد به خاطر این که محصولات‌شان در انبار مانده متضرر شده اند و نزديک است که از زندگی ساقط شوند، اما در این شرايط، کشتی کشتی برنج خارجی در بازار توزيع میشود.»
پیش تر نیز نمايندگان مجلس در نامه‌ای با ۵۰ امضا نسبت به واردات بيش از اندازه برنج خارجی به رییس جمهوری اسلامی اعتراض کرده بودند. این نمایندگان در نامه خود تاکید کرده بودند در حالی كه هنوز برنج شمال به بازار عرضه نشده و فروش نرفته، بازار كشور مملو از برنج خارجی شده، در حالی که کارخانه‌های شالی كوبی انباشته از برنج داخلی است.
به عقیده کارشناسان مسایل اقتصادی، دولت نهم افزایش واردات به ویژه در زمینه محصولات کشاورزی را با هدف کنترل قیمت‌ها و مقابله با تورم و گرانی در دستور کار خود قرا داده است. اما به گفته بسیاری از همین کارشناسان این اقدام دولت در بهترین حالت تاثیری کوتاه مدت خواهد داشت، در مقابل زیان‌های آن برای فعالیت‌های کشاورزی مهلک و جبران‌ناپذیر است. هرچند علی رغم واردات بی رویه محصولات کشاورزی، دولت همچنان در کنترل بهای این کالاها ناکام بوده است.
عیسی کلانتری، دبیرکل خانه کشاورز، به خبرگزاری مهر گفت: «به رغم واردات بی رویه انواع محصولات کشاورزی، قیمت ها همچنان روند صعودی داشته اند.» بر اساس آمار بانک مرکزی جمهوری اسلامی، افزایش بهای کالاهای گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها، که محصولات وارداتی کشاورزی را نیز در بر میگیرند، در شهریور ماه ۱۳۸۷، نسبت به ماه مشابه سال گذشته، بیش از ۴۰ درصد بوده است.
بحران در بخش تولید برنج داخلی در حالی هر روز ابعاد جدی تری به خود می گیرد که اشتیاق شالیکاران برای فروش مزارعشان به ویلاسازان فزونی یافته است. اینطور که دبير انجمن حمايت از برنج استان مازندران خبر داده اکنون بسياری از توليدکنندگان برنج با هدف فایق آمدن بر مشکلات خود به دنبال تغيير کاربری شاليزارها هستند.
روزنامه اعتماد در این باره هشدار می دهد: «ادامه واردات برنج بيش از نياز مصرف، شرايط نامطلوبی برای برنج ايرانی به ارمغان آورده و احتمال جايگزينی اراضی برنج با ويلاهای گران قيمت شمال جدی به نظر می رسد.» پدیده ای که با گسترش ابعاد آن طی سال های اخیر، می رود تا کم کم تمامی اراضی کرانه جنوبی دریای خزر را که روزگاری محل تولید برنج کشور بود به فضای سبز ویلاهای ریز و درشت روییده از هر سو بدل کند.
وقتی از فروشگاه زنجیره ای مملو از برنج های وارداتی خارج می شدم، یاد صحبت های چند روز قبل راننده مسافرکشی افتادم که با لهجه غلیظ مازندرانی می گفت «شانس آوردم زمینم را فروختم و این ابو قراضه را خریدم. هرکس نفروخت پشیمانه!»
پنجشنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۱۳:۰۴