رابرت جوزف معاون وزارت خارجه آمريکا در امور کنترل تسليحات ميگويد ادامه پنهان کاری ايران در فعاليت های اتمی اش ، عاملی اصلی در تشديد نگرانی های بين المللی نسبت به مقاصد نظامی تهران بوده است.
آقای جوزف که در يک گفتگوی اختصاصی با بيژن فرهودی خبرنگار بخش فارسی صدای آمريکا صحبت ميکرد گفت، هيچ کشوری، حتی آنها که فعلا با تحريم ايران مخالف اند، دسترسی ايران به تسليحات اتمی را نمی پذيرند، و بهمين جهت است که غرب در شورای امنيت قطعنامه ای را دنبال ميکند که درغايت جلوگيری از اين دسترسی را مدّ نظر دارد.
جزئيات بيشتر را از ترجمه مشروح مصاحبه به آگاهيتان ميرسانيم:
بيژن فرهودی:
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، غلامرضا آقازاده گفت ایران از نظر غنی سازی اورانیوم به سطح چهار ممیز هشت رسیده است؛ و اضافه کرد میزانی که در دستور کار دولت پیش بینی شده است بیش ازپنج درصد نیست، زیرا این مقدار برای تولید سوخت اتمی کافی است. عکس العمل شما چیست ؟ آیا این موضوع باعث نگرانی است؟ و آیا شما فکر میکنید که به سطح نود درصد، و رقم جادویی برسند؟
رابرت جوزف:
ما نسبت به برنامه اتمی ایران نگرانیهای زیادی داریم. ما براین باوریم که هدف از این برنامه دستیابی به سلاح اتمی است.در گزارش رئیس بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی ، که جمعه پیش به شورای امنیت سازمان ملل متحد تسلیم شد، اطلاعات مضطرب کننده ای وجود دارد. در این گزارش نشانه های زیادی وجود دارد دائر بر اینکه ایران به سرعت به سوی هدف خود که غنی سازی اورانیوم است پیش میرود؛ که شامل راه اندازی صدو و شصت و چهار دستگاه سانتریفیوژ ، و نیزادامه تبدیل اورانیوم نیز هست که غذای دستگاههای سانتریفیوژ است. واقعیت این است که ایران از سه درصد به چهار درصد پیش رفته است و در آینده این درصد افزایش خواهد یافت؛ و این جای نگرانی دارد. ما اگر به همه فعالیتهای ایران نگاه کنیم تصویر نگران کننده ای خواهیم یافت. این تصویر مسأله به چالش کشیدن جامعه جهانی توسط ایران و نادیده گرفتن بیانیه ریاست شورای امنیت را نشان میدهد. ما به ایران گفته ايم که فعالیتهای مربوط به غنی سازی را باید کنار بگذارد؛ اما پاسخ ایران سرپیچی و تمرد از این درخواست و انجام عملیات با سرعت هرچه بیشتر بوده است.
بيژن فرهودی:
چند روز قبل علی لاریجانی گفت ما به ظرفیت غنی سازی اورانیوم رسیده ایم؛ و چون به این مرحله رسیده ایم، باید درمورد راه حل جدید بحث کنیم. و هرنوع توقف در برنامه هسته ای را رد کرد. نظر شما چيست؟
رابرت جوزف:
بله، البته او به دعوت جامعه جهانی پاسخ منفی داده است؛ دعوتی که سابقه درازی دارد. نگرانی سالها است ادامه دارد. در نوامبر ۲۰۰۳ آژانس بین المللی انرژی اتمی قطعنامه ای را به اتفاق آرا تصویب کرد دائر براینکه ایران از تعهدات خود تخلف کرده است. یک سری گفتگو با سه کشور اتحادیه اروپا انجام شد اما ایران مسیر آن را ادامه نداد؛ و اخیراً هم اقدام به برداشتن مهر و مومهایی کرد که آژانس بین المللی انرژی اتمی روی تأسیسات اتمی ایران نصب کرده بود. ما معتقدیم که ما اینک باید به مرحله دیگری وارد شویم؛ و ایران هم باید این نکته را درک کند که این تمرد و سرپیچی از ضوابط جامعه جهانی عواقبی در بردارد.
بيژن فرهودی:
مقامات ایرانی میگویند غیرمنطقی است که ایران عملیات اتمی را به حالت تعلیق درآورد زیرا با صدو شصت و چهار سانتریفیوژ شما نمیتوانید بمب اتمی بسازید. آیا این واقعیت دارد؟
رابرت جوزف:
نه، درست نیست . راه اندازی صدو شصت و چهار سانتریفیوژ کار مهمی است . همیشه به من گفته اند که راه اندازی این تعداد سانتریفیوژ آخرین گامی است که مرحله بعدی آن غنی سازی اورانیوم است در مقیاس وسیع صنعتی. سؤال این است که تهیه و راه اندازی این همه سانتریفیوژ چقدر طول کشیده است و ایران با این تجربه و تکنولوژی چه میتواند بکند.
بيژن فرهودی:
یکی از نگرانیهای غرب این است که ایران دارای سانتریفیوژ " پی 2" است ما راجع به " پی 2 " چه میدانیم. چند روز قبل یکی از مقامات گفت، ما حتی سرگرم آزمایش چیزی هستیم که از" پی 2" پیشرفته تر است. نظر شما چيست؟
رابرت جوزف:
بنظر من این نشانه دیگری است از عدم تمایل ایران به همکاری کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی . همانطور که در گزارش آژانس آمده است ظرف دوسال گذشته این آژانس مسأله " پی 2 " را مطرح کرده است.؛ و اینکه ایران در رابطه با شبکه عبدالقدیر خان با "پی 2 " ، که مواد لازم برای ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته را تأمین میکند، چه کرده است. ایران ، طبق گزارش رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی اطلاعاتی نداده است که ما بدانیم چه فعالیتهایی در گذشته داشته است؛ و این خود بازهم نشانه دیگری است از به چالش کشیدن جامعه جهانی از سوی ایران؛ و زمینه دیگری است برای نگرانی.
بيژن فرهودی:
آقای جوزف، اگر موافق باشید کمی راجع به گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی صحبت کنیم، که هفته پیش منتشر شد. مقامات ایرانی میگویند که در گزارش هیچ اشاره ای به امکان کاربرد برنامه اتمی در امور نظامی نشده است.بنا براین دلیلی ندارد که ما برنامه غنی سازی را متوقف کنیم. غرب چه نوع تضمین عینی از ایران میخواهد؟
رابرت جوزف:
بنظر من گزارش خیلی روشن است؛ و میگوید که ایران در زمینه سؤال اصلی که شامل "پی 2 " نیز میشود با آژانس بین الملل انرژی اتمی همکاری نکرده است. مسأله مهمتر فعالیتهای مربوط به مسلح شدن ایران است که نگرانی بزرگی را برانگیخته است ، موارد متعددی هست که ایران مسائل مهم را از دید بازرسان آژانس پنهان کرده است. بنابراین بنظر من آژانس بین المللی انرژی اتمی در موضعی نیست که به ایران گواهی صلح آميز بودن برنامه اتمی اش را بدهد . به همین دلیل است که ما نگرانی خود را باصدور بیانیه رئیس شورای امنیت ابراز داشته ایم ؛ و حالا هم ایران از دستورات شورا سرپیچی کرده است. ما اینک پیش میرویم . ما برای اِعمال فصل هفتم از منشور سازمان ملل متحد اقدام میکنیم که مقرر میدارد ایران باید خواستهای سازمان بین المللی انرژی اتمی را عملی سازد.
بيژن فرهودی:
اما شما در این معادله چین و روسیه را دارید؛ و امروز وزیر امور خارجه ایران گفت آنها بطور خصوصی گفته اند که با هرگونه تحریم یا عملیات نظامی علیه ایران مخالفت میکنند. واکنش شما چيست؟
رابرت جوزف:
ما اقدامات خود را به تدریج دنبال میکنیم. ابتدا شورای امنیت قطعنامه صادر کرد؛ بعد ما فصل هفتم را پیش کشیدیم. اگر ایران مفاد فصل هفتم را نادیده بگیرد، بنظرمن قدم بعدی اِعمال تحریم خواهد بود. ما از نزدیک با کشورهای دیگر تماس داریم ، با چین، با روسیه و تعداد دیگری از کشورها تا از حمایت آنها مطمئن شویم. هیچیک از این کشورها مایل نیستند ایران به توانیائیهای اتمی دسترسی پیدا کند؛ و همه آنها میخواهند این برنامه متوقف شود. تصدیق میکنم که برای بعضی از کشورها انجام بعضی از اقدامات مشکل است؛ ولی این کشورها عواقب این جریان را سبک سنگین میکنند؛ و همه معتقدند که دستیابی ایران به تواناییهای سلاح اتمی غیر قابل تحمل است، نه تنها برای آمریکا بلکه برای اکثر کشورها.
بيژن فرهودی:
حالا اجازه دهید راجع به فناوری غرب و راجع به نظارت کشورهای غربی بر فعالیتهای ایران صحبت کنیم. اسراییل اخیراً ماهواره ای اطلاعاتی به فضا پرتاب کرد. فکر میکنید این ماهواره ها تا چه حد میتوانند اطلاعاتی از داخل ایران جمع آوری کنند.
رابرت جوزف:
من نمیتوانم وارد مسائل اطلاعاتی شوم ؛ ولی میتوانم بگویم که ایران برنامه اتمی خود را از سالهاپیش با موفقیت از دید همه پنهان داشته است؛ و ما از این نظر نگرانیم؛ ما با دیگر کشورها همکاری داریم تا اطلاعات خود را راجع به این برنامه ها افزایش دهیم. آژانس بين المللی انرژی اتمی اطلاعات زیادی از این برنامه ها بدست آورده است و ما در باره زمینه های دیگر فعالیت ایران نگرانیم؛ از این نگرانیم که به پنهانکاری خود ادامه می دهد، از این نگرانیم که تکنولوژی را خود را برای مقاصد نظامی بکار برد.
بيژن فرهودی:
آیا فکر میکنید اطلاعاتی هست که مردم از آن اطلاع نداشته باشند؟ و مقامات اطلاعاتی اطلاعاتی دارند که نمیخواهند فاش کنند؟
رابرت جوزف:
مطمئنم که خیلی از اطلاعات هست که مردم ندارند ؛ خیلی از اطلاعات را هم دولتها ندارند؛ خیلی چیزها هست که آژانس بين المللی انرژی اتمی هم از آنها خبر ندارد؛ و این را خود آژانس هم در گزارش خود اقرار کرده است، و علت آن را هم عدم همکاری ایران دانسته است. ما باید منتظر اطلاعات غير منتظره دیگری باشیم.
بيژن فرهودی:
ایران ادعا میکند که ذخایر اورانیوم کافی دارد که بتواند سوخت اتمی تهیه کند؛ در واقع گزارش داده است که در مناطق بندر عباس، اردبیل و یزد بیش از سی و شش هزار تن اورانیوم دارد. رابرت جوزف: البته ایران مقدار زیادی ذخیره اورانیوم از خودش دارد. که خودش برآوردهایی را داده است. اما مسأله مهم درک این واقعیت است که بازی ایران این بوده است که با قلب واقعیت خواسته است به دنیا بقبولاند که دیگر خیلی دیر شده است که بتوان برنامه اتمی آن کشور را متوقف کرد؛ اما بنظر من دیر نشده است. ما باید باهم کار کنیم؛ ما باید نتایج همکاری را نشان دهیم؛ و نشان دهیم که فعالیتهای ایران عواقبی را دربر دارد. ما باید تلاشهای دیپلماتیکی را که داشته ایم به هر طریق ممکن تقویت کنیم.
بيژن فرهودی:
راجع به سفرتان به منطقه خلیج فارس بگویید. امیر قطر چند روز پیش در ایران بود؛ و مقامات ایرانی میگویند که کشورهای ساحل خلیج فارس با آنها هستند و در این موضوع جانب بیطرفی را اعلام کرده اند. ارزیابی شما از این سفر چیست و آنها چه قولهایی به شما داده اند؟ قولهای ويژه ای داده اند که به غرب کمک کند با ایران مقابله کنند؟
رابرت جوزف:
بنظر من گفتن اینکه کشورهای ساحلی خلیج فارس جانب بیطرفی را در این قضیه گرفته اند بدور از واقعیت است. هیچیک از کشورهایی که من با آنها صحبت کردم حاضر نیستند ایران به سلاح اتمی مجهز شود. این چیزی است که در آن منطقه نمیتوان تحمل کرد؛ نگرانیهایی وجود دارد که ایران در حال حاضر بدون سلاح اتمی تهدیدی برای منطقه است؛ و با داشتن سلاح اتمی ، و بلند پروازیهای آن کشور این تهدید بسیار جدی تر خواهد بود. و باید توجه کنیم که حمایت از ترور و وحشت در دستور کار دولت ایران است، خواه در لبنان، خواه با کارشکنی در روند صلح خاورمیانه ؛ یا آنچه را که ما در عراق یا افغانستان می بینیم. همچنین، بگذارید رُک و راست بگویم که نگرانیهایی در مورد گسترش سلاحها وجود دارد ؛ اگر این کشور به تواناییهای اتمی دست یابد. بنابراین من فکر میکنم در خلیج فارس همه مایلند که از بروز این سناریو جلوگیری شود.
بيژن فرهودی:
پس چه قولی از آنها گرفته اید؟
رابرت جوزف:
من نمیخواهم وارد این جزئیات شوم که چه وعده هایی داده شده یا داده نشده است. میتوانم بگویم که ما راجع به تدابیردفاعی که ما میتوانیم اتخاذ کنیم ، خواه اقدام دوجانبه؛ خواه جمعی و در زمینه موشکها بحثهای مفصلی داشتیم؛ ( یادتان باشد که ایران موشکهای بالستیکی تعرضی را آزمایش کرده است) همچنین در زمینه دفاع ضد هوایی ، راجع به متوقف کردن تولید موشکها که به تقویت بلند پروازیهای ایران کمک میکند؛ و به تولید سلاحهای کشتار جمعی منجر میشود بحث کردیم. ما میخواهیم با این کشورها همکاری کنیم تا از تولید این سلاحها جلوگیری کنیم. باز هم تکرار میکنم که اگر ایران این راه خطرناک را ادامه دهد عواقبی در پی خواهد داشت.
بيژن فرهودی:
خیلیها فکر میکنند که بهترین راه حل مذاکره مستقیم بین آمریکا و ایران است. آیا پیش بینی میکنید چنین چیزی اتفاق بیافتد؟
رابرت جوزف:
البته، بنظر من این مهم است که بدانیم ایران میفهمد آمریکا چه میخواهد؛ ایران میفهمد موضع ما در قبال حمایت از تروریسم چیست؛ ایران خوب میفهمدکه موضع ما در قبال فعالیتهای مربوط به غنی سازی اورانیوم چیست . ما با ایران به راههای مختلف تماس مستقیم داشته ایم و مواضع خود روشن کرده ایم.
