سازمان عفو بین الملل در گزارش سالانه خود که روز پنجشنبه ۲۴ می ۲۰۱۲، چهارم خرداد ماه منتشر کرده، نوشته است سال گذشته سال شکست رهبری در سطحی جهانی بود. در این سال سیاست مردان به اعتراض های معترضان یا با خشونت روبرو شدند یا به آن اعتنایی نکردند.
شکست شورای امنیت سازمان ملل در پاسداری از صلح جهان
سازمان عفو بین الملل در پنجاهمین گزارش سالانه خود در زمینه حقوق بشر در جهان، با تاکید بر آن که شجاعت معترضان در ۱۲ ماه گذشته در جهان با شکست رهبران هم عنان بوده است، تا جایی که شورای امنیت را فرسوده، غیرواقع بین و بشدت ناکارآمد برجاگذاشته است، خواستار تدوین پیمانی قوی و مؤثر برای تجارت اسلحه در جهان شده است. این پیمان قرار است در ماه ژوئیه امسال در نشست سازمان ملل تدوین شود. عفو بین الملل آن را محکی مهم برای تشخیص ادعاهای حقوق بشری سیاست مردان و ترجیح آن بر سودجویی ها و نفع پرستی های آنان ارزیابی می کند. سازمان عفوبین الملل می گوید شورای امنیت سازمان ملل متحد به دلیل عدم برخورداری از پیمانی مؤثر و کارآمد در زمینه تجارت اسلحه در ایفای نقش خود به عنوان قیم صلح و امنیت جهانی شکست خورده است. و اعضای دائمی آن از آنجا که خود بزرگترین تولید کنندگان سلاح جهان هستند، هر راه حلی را با استفاده از حق وتو خنثی می کنند.
عفو بن الملل می نویسد حمایت و علاقه زبانی بسیاری از قدرت های جهانی و محلی از جنبش های اعتراضی که در نخستین ماه های سال ۲۰۱۱ نشان داده شد، به عمل درنیامد. در حالی که مردم مصر برای تعیین رئیس جمهوری جدید به پای صندوق های رأی می روند، به نظر می رسد که فرصت هایی که معترضان برای ایجاد تغییر فراهم آوردند، برباد رفته است. عفو بین الملل می افزاید در سال گذشته بر همه معلوم شد که چگونه قدرت های جهان در رقابت برای توسعه نفوذ خود در خاورمیانه و شمال آفریقا حقوق بشر را فدای ائتلاف های فرصت طلبانه و سودجویانه خود کرده اند.
سالیل شتی، دبیرکل عفو بین الملل می گوید: « دولت ها و شرکت ها هرجا که پای منافع و برنامه ها شان در میان بود، زبان حقوق بشری به کار گرفتند و هرگاه حقوق بشر مانع یا محدودیتی درراه منافعشان بود آن را به فراموشی سپردند.»
عفو بین الملل به عنوان مثال از عدم دخالت در سری لانکا و بی عملی در قبال جنایات علیه بشریت در سوریه، یکی از مشتریان اصلی اسلحه روسیه، یاد می کند که به نوشته عفو بین الملل، نقش شورای امنیت را به عنوان پاسدار صلح در جهان بی رنگ و بی خاصیت کرده است. عفو بین الملل سکوت قدرت های رو به رشد مانند هند، برزیل، و آفریقای جنوبی را به منزله همدستی با این قدرت ها دانسته است.
وضعیت حقوق بشر در کشورهای جهان
دبیرکل عفو بین الملل در مورد سوریه می گوید «مورد سوریه یکی از موارد بسیار فاحش جنایت علیه بشریت است که باید برای تحقیق و بررسی به دادگاه بین المللی جنایی ارجاع شود. اما عزم برخی از اعضای شورای امنیت، که می خواهند به هرقیمت از سوریه حمایت کنند، سبب طفره روی سوریه از پاسخگویی و خیانت به مردم این کشور شده است.»
این گزارش درباره حکومت جمهوری اسلامی گفته است در سال گذشته این حکومت بیش از همیشه منزوی و در عین حال تحملش برای صدای مخالف از همیشه کمتر شد و مجازات اعدام را در سطحی وسیع که تنها با چین تن می زند به کار گرفت. در گزارش عفو بین الملل مستندهایی درمورد منع و سرکوب شدید آزادی بیان دست کم در ۹۱ کشور جهان و شکنجه و آزار و بدرفتاری در دست کم ۱۰۱ کشور جهان ارائه شده که در بسیاری از موارد تنها به خاطر شرکت در تظاهرات بوده است.
سالیل شتی می گوید: «تغییرات طولانی و با ثبات تنها با سرنگونی رهبران- هرقدر که مستبد باشند ـ به دست نمی آید. دولت ها باید پایبندی خود را به آزادی بیان نه تنها در داخل کشورشان بلکه در خارج از مرزها نیز نشان دهند. باید مسئولیت های بین المللی را جدی بگیرند و در نظام ها و ساختارهایی سرمایه گذاری کنند که در آنها عدالت، آزادی و برابری در برابر قانون رعایت و تضمین می شود.»
به گفته سالیل شتی:« معترضان نشان دادند که ایجاد تغییر، امکان پذیر است و از حکومت ها می خواهند برای استقرار عدالت، برابری و حیثیت انسانی به پاخیزند. رهبرانی که این توقعات را برآورده نمی کنند دیگر مورد قبول نیستند و درپی آغازی ناخوشآیند، سال ۲۰۱۲ سال عمل خواهد بود.»
این گزارش همچنین می گوید که در سال گذشته سرکوبگرترین کشورها از جمله چین نیروهای امنیتی خود را با تمام توان در راه سرکوب و خفه کردن صدای معترضان به کار گرفتند. در کره شمالی هیچ نشانه ای از بهبود وضع حقوق بشر دیده نشد. قیام های مردمی در صحرای سفلی آفريقا، خاورمیانه و در آفریقای شمالی به پیروزی رسید اما در کشورهایی چون انگولا، و سنگال و اوگاندا با کاربرد شدید سرکوب نیروهای امنیتی روبرو و سرکوب شد. اعتراض های اجتماعی در کشورهای قاره آمریکا قوت گرفت و مردم را به تقابل با منافع سیاسی و اقتصادی شرکت های پرقدرت واداشت. فعالان در کشورهایی چون برزیل، کلمبیا و مکزیک تهدید به مرگ یا کشته شدند.
در روسیه کنشگری مدنی رشد خود را نشان داد و بزرگ ترین تظاهرات در این کشور از زمان فروپاشی شوروی برگزار شد، اما صداهای مخالف مورد آزار قرار گرفت و به صورتی منظم تحلیل رفت.
عفو بین الملل می نویسد در وضع حقوق بشر کشورهایی چون ترکمنستان و ازبکستان تغییر مهمی ایجاد نشد. در آذربایجان که امسال میزبان مسابقه ترانه خوانی یوروویژن است، آزادی بیان سرکوب شده و هم اکنون ۱۶ زندانی عقیدتی به خاطر بیان عقایدشان در پشت میله های زندان به سر می برند.
در سودان جنوبی، به دنبال رفراندوم برای جداسازی دو سودان خشونت ادامه یافت و باردیگر، نه از شورای امنیت سازمان ملل و نه از شورای امنیت و صلح اتحادیه آفریقا در قبال آزارها و بویژه بمباران شهروندان توسط نیروهای نظامی سودان و جلوگیری از ورود نیروهای امدادگر و سازمان های بشردوستانه به کشور کاری برنیامد.
قیام های خاورمیانه و آفریقای شمالی با آن که توجه جهان را به خود کشید اما مشکلات و نابسامانی های ریشه دار این جوامع را نیز به روی سطح آورد. عربستان سعودی به معترضان حمله کرد. اسرائیل به محاصره غزه و دامن زدن به بحران انسانی در این منطقه ادامه داد و احداث شهرک های غیرقانونی در کرانه غربی ادامه دارد. سازمان های سیاسی فلسطینی فتح و حماس اعضا و هواداران یکدیگر را مورد حمله قرار دادند و نیروهای اسرائیلی و گروه های مسلح فلسطینی حملات تلافی جویانه علیه یکدیگر را در غزه به اوج رساندند.
در میان مار دولت بیش ا ز۳۰۰ زندانی سیاسی را آزاد کرد و به آنگ سان سوچی اجازه داد که در رقابت های انتخاباتی شرکت کند. اما در مناطق اقلیت نشین قومی خشونت بالا گرفت و تداوم آزار و ارعاب و بازداشت فعالان دائما اصلاحات را محدود می کند. در کشورهای قاره آمریکا بدرفتاری با جوامع بومی و استثمار انسان ها افزایش یافت. تبعض های جنسی و جنسیتی در آفریقا بدتر شد، گفتارهای بیگانه ستیزانه در سخنان برخی سیاست مردان اروپایی افزایش یافت، و درجه اسیب پذیری در آفریقا در برابر اقدام های گروه های اسلامی مسلح تروریستی بالا رفت.
دستاوردهای مثبت برای حقوق بشر در جهان
مبارزه با مجازات اعدام در جهان پیشرفت داشت، عدم پاسخگویی برخی از مقام ها در قبال سوء استفاده های گذشته از مقام از میان رفت، و با بازداشت راتکو ملادیچ و گوران هاجیچ و محاکمه آن دو در دادگاه بین المللی به خاطر جنایت های ی جنگی در دهه ۹۰ در یوگسلاوی پیشین گام های چشمگیری به سوی عدالت در اروپا برداشته شد
دولت ها باید با حمایت از مردم بی قدرت و محدود کردن طبقات قدرتمند، مشروعیت خود را در عرصه رهبری به اثبات رسانند و از بی عدالتی جلوگیری کنند.سالیل شتی، دبیرکل عفو بین الملل
سازمان عفو بین الملل در پنجاهمین گزارش سالانه خود در زمینه حقوق بشر در جهان، با تاکید بر آن که شجاعت معترضان در ۱۲ ماه گذشته در جهان با شکست رهبران هم عنان بوده است، تا جایی که شورای امنیت را فرسوده، غیرواقع بین و بشدت ناکارآمد برجاگذاشته است، خواستار تدوین پیمانی قوی و مؤثر برای تجارت اسلحه در جهان شده است. این پیمان قرار است در ماه ژوئیه امسال در نشست سازمان ملل تدوین شود. عفو بین الملل آن را محکی مهم برای تشخیص ادعاهای حقوق بشری سیاست مردان و ترجیح آن بر سودجویی ها و نفع پرستی های آنان ارزیابی می کند. سازمان عفوبین الملل می گوید شورای امنیت سازمان ملل متحد به دلیل عدم برخورداری از پیمانی مؤثر و کارآمد در زمینه تجارت اسلحه در ایفای نقش خود به عنوان قیم صلح و امنیت جهانی شکست خورده است. و اعضای دائمی آن از آنجا که خود بزرگترین تولید کنندگان سلاح جهان هستند، هر راه حلی را با استفاده از حق وتو خنثی می کنند.
عفو بن الملل می نویسد حمایت و علاقه زبانی بسیاری از قدرت های جهانی و محلی از جنبش های اعتراضی که در نخستین ماه های سال ۲۰۱۱ نشان داده شد، به عمل درنیامد. در حالی که مردم مصر برای تعیین رئیس جمهوری جدید به پای صندوق های رأی می روند، به نظر می رسد که فرصت هایی که معترضان برای ایجاد تغییر فراهم آوردند، برباد رفته است. عفو بین الملل می افزاید در سال گذشته بر همه معلوم شد که چگونه قدرت های جهان در رقابت برای توسعه نفوذ خود در خاورمیانه و شمال آفریقا حقوق بشر را فدای ائتلاف های فرصت طلبانه و سودجویانه خود کرده اند.
سالیل شتی، دبیرکل عفو بین الملل می گوید: « دولت ها و شرکت ها هرجا که پای منافع و برنامه ها شان در میان بود، زبان حقوق بشری به کار گرفتند و هرگاه حقوق بشر مانع یا محدودیتی درراه منافعشان بود آن را به فراموشی سپردند.»
عفو بین الملل به عنوان مثال از عدم دخالت در سری لانکا و بی عملی در قبال جنایات علیه بشریت در سوریه، یکی از مشتریان اصلی اسلحه روسیه، یاد می کند که به نوشته عفو بین الملل، نقش شورای امنیت را به عنوان پاسدار صلح در جهان بی رنگ و بی خاصیت کرده است. عفو بین الملل سکوت قدرت های رو به رشد مانند هند، برزیل، و آفریقای جنوبی را به منزله همدستی با این قدرت ها دانسته است.
وضعیت حقوق بشر در کشورهای جهان
دبیرکل عفو بین الملل در مورد سوریه می گوید «مورد سوریه یکی از موارد بسیار فاحش جنایت علیه بشریت است که باید برای تحقیق و بررسی به دادگاه بین المللی جنایی ارجاع شود. اما عزم برخی از اعضای شورای امنیت، که می خواهند به هرقیمت از سوریه حمایت کنند، سبب طفره روی سوریه از پاسخگویی و خیانت به مردم این کشور شده است.»
این گزارش درباره حکومت جمهوری اسلامی گفته است در سال گذشته این حکومت بیش از همیشه منزوی و در عین حال تحملش برای صدای مخالف از همیشه کمتر شد و مجازات اعدام را در سطحی وسیع که تنها با چین تن می زند به کار گرفت. در گزارش عفو بین الملل مستندهایی درمورد منع و سرکوب شدید آزادی بیان دست کم در ۹۱ کشور جهان و شکنجه و آزار و بدرفتاری در دست کم ۱۰۱ کشور جهان ارائه شده که در بسیاری از موارد تنها به خاطر شرکت در تظاهرات بوده است.
سالیل شتی می گوید: «تغییرات طولانی و با ثبات تنها با سرنگونی رهبران- هرقدر که مستبد باشند ـ به دست نمی آید. دولت ها باید پایبندی خود را به آزادی بیان نه تنها در داخل کشورشان بلکه در خارج از مرزها نیز نشان دهند. باید مسئولیت های بین المللی را جدی بگیرند و در نظام ها و ساختارهایی سرمایه گذاری کنند که در آنها عدالت، آزادی و برابری در برابر قانون رعایت و تضمین می شود.»
به گفته سالیل شتی:« معترضان نشان دادند که ایجاد تغییر، امکان پذیر است و از حکومت ها می خواهند برای استقرار عدالت، برابری و حیثیت انسانی به پاخیزند. رهبرانی که این توقعات را برآورده نمی کنند دیگر مورد قبول نیستند و درپی آغازی ناخوشآیند، سال ۲۰۱۲ سال عمل خواهد بود.»
این گزارش همچنین می گوید که در سال گذشته سرکوبگرترین کشورها از جمله چین نیروهای امنیتی خود را با تمام توان در راه سرکوب و خفه کردن صدای معترضان به کار گرفتند. در کره شمالی هیچ نشانه ای از بهبود وضع حقوق بشر دیده نشد. قیام های مردمی در صحرای سفلی آفريقا، خاورمیانه و در آفریقای شمالی به پیروزی رسید اما در کشورهایی چون انگولا، و سنگال و اوگاندا با کاربرد شدید سرکوب نیروهای امنیتی روبرو و سرکوب شد. اعتراض های اجتماعی در کشورهای قاره آمریکا قوت گرفت و مردم را به تقابل با منافع سیاسی و اقتصادی شرکت های پرقدرت واداشت. فعالان در کشورهایی چون برزیل، کلمبیا و مکزیک تهدید به مرگ یا کشته شدند.
در روسیه کنشگری مدنی رشد خود را نشان داد و بزرگ ترین تظاهرات در این کشور از زمان فروپاشی شوروی برگزار شد، اما صداهای مخالف مورد آزار قرار گرفت و به صورتی منظم تحلیل رفت.
عفو بین الملل می نویسد در وضع حقوق بشر کشورهایی چون ترکمنستان و ازبکستان تغییر مهمی ایجاد نشد. در آذربایجان که امسال میزبان مسابقه ترانه خوانی یوروویژن است، آزادی بیان سرکوب شده و هم اکنون ۱۶ زندانی عقیدتی به خاطر بیان عقایدشان در پشت میله های زندان به سر می برند.
در سودان جنوبی، به دنبال رفراندوم برای جداسازی دو سودان خشونت ادامه یافت و باردیگر، نه از شورای امنیت سازمان ملل و نه از شورای امنیت و صلح اتحادیه آفریقا در قبال آزارها و بویژه بمباران شهروندان توسط نیروهای نظامی سودان و جلوگیری از ورود نیروهای امدادگر و سازمان های بشردوستانه به کشور کاری برنیامد.
قیام های خاورمیانه و آفریقای شمالی با آن که توجه جهان را به خود کشید اما مشکلات و نابسامانی های ریشه دار این جوامع را نیز به روی سطح آورد. عربستان سعودی به معترضان حمله کرد. اسرائیل به محاصره غزه و دامن زدن به بحران انسانی در این منطقه ادامه داد و احداث شهرک های غیرقانونی در کرانه غربی ادامه دارد. سازمان های سیاسی فلسطینی فتح و حماس اعضا و هواداران یکدیگر را مورد حمله قرار دادند و نیروهای اسرائیلی و گروه های مسلح فلسطینی حملات تلافی جویانه علیه یکدیگر را در غزه به اوج رساندند.
در میان مار دولت بیش ا ز۳۰۰ زندانی سیاسی را آزاد کرد و به آنگ سان سوچی اجازه داد که در رقابت های انتخاباتی شرکت کند. اما در مناطق اقلیت نشین قومی خشونت بالا گرفت و تداوم آزار و ارعاب و بازداشت فعالان دائما اصلاحات را محدود می کند. در کشورهای قاره آمریکا بدرفتاری با جوامع بومی و استثمار انسان ها افزایش یافت. تبعض های جنسی و جنسیتی در آفریقا بدتر شد، گفتارهای بیگانه ستیزانه در سخنان برخی سیاست مردان اروپایی افزایش یافت، و درجه اسیب پذیری در آفریقا در برابر اقدام های گروه های اسلامی مسلح تروریستی بالا رفت.
دستاوردهای مثبت برای حقوق بشر در جهان
مبارزه با مجازات اعدام در جهان پیشرفت داشت، عدم پاسخگویی برخی از مقام ها در قبال سوء استفاده های گذشته از مقام از میان رفت، و با بازداشت راتکو ملادیچ و گوران هاجیچ و محاکمه آن دو در دادگاه بین المللی به خاطر جنایت های ی جنگی در دهه ۹۰ در یوگسلاوی پیشین گام های چشمگیری به سوی عدالت در اروپا برداشته شد